Sagnir

Issue

Sagnir - 01.05.1982, Page 95

Sagnir - 01.05.1982, Page 95
Gunnar Karlsson: Af þjóðhollum dugnaðarmönnum Um þjóðernisstefnu í sögukennslubókum Hvers konar söguritun getur orðið, og hefur verið, farvegur fyrir þjóðernisviðhorf, en enga söguritun hafa þau líklega runnið um í stríðari straumum en kennslubækur skólanna. Ég hef gert dálitla athugun á þjóð- ernisstefnu þeirra íslandssögubóka sem mest hafa verið notaðar í barnaskólum, og á hún að birtast í bland við sitthvað fleira í grein sem heitir Markmið sögukennslu og kemur í Sögu á þessu ári. Hér verður ekkert sagt ann- að en það sem þar á að birtast, og því spara ég mér að vísa nákvæmlega til heimilda i þetta sinn. Ég er ekki að rekja sögu þjóðernisstefnu í íslenskum sögukennslubókum í greininni í Sögu heldur lýsa henni sem einu af því sem setur sögukennslu markmið og tek sem dæmi íslandssögu Jónasar Jónssonar frá Hriflu (1. útg. 1915—16) og þær bækur sem tóku við Hriflu-Jónas. af henni í barnaskólunum. í þessum knappa útdrætti læt ég nægja að fjalla um eina bók auk bókar Jónasar, íslandssögu Þórleifs Bjarnasonar sem kom fyrst út árið 1966. Bók Jónasar reynist vera ágætt dæmi um það sem þýski uppeldisfræðingurinn Wolfgang Klafki kallar klassíska sögu og ég hef valið að kalla vekjandi sögu. Vekjandi saga er skrifuð í anda borgaralegrar og þjóðernis- sinnaðrar frjálshyggju til þess að vekja ung- menni til dáða, rækta með þeim framtaks- semi, vilja, tilfinningar. Oft var leitast við að velja til kennslu eitthvað sem sagði frá bar- áttu milli góðs og ills, þar sem nemendur gátu tekið tilfinningaafstöðu með þeim góðu og móti þeim vondu. Auðvitað er einfaldast að búa til gott kennsluefni með því að sjá söguna sem baráttu milli góðra einstaklinga af eigin þjóð og vondra af útlendri þjóð. Þannig var þjóðernishyggjan notuð til að skapa þá spennu sem er nauðsynleg allri góðri sögu, um leið og hún sjálf var innrætt ungum lesendum. Nálægt upphafi bókar lýsir Jónas því hvernig Haraldur konungur hárfagri braut Noreg undir sig og lagði skatta á gilda sjálfs- eignarbændur. Síðan segir: Smælingjarnir beygðu sig, því að þeir voru illu vanir fyr. En sjálfseignarbændurnir kunnu þessum álög- um illa, einkum fasteignarskattinum, sem konungur lagði á alla arðsama jörð. Þótti höldunum skattur þessi einskonar landskuld, sem benti á, að þeir væru alt í einu orðnir leiguliðar konungs. Og heldur en þola þá smán, vildu þeir flýja land og eignir. ísland var þá nýfundið og látið vel af landkostum þar; þangað fóru margir stórbændur úr Noregi beina leið. En fleiri héldu í fyrstu vestut um haf til Skot- lands, írlands og eyjanna þar í krtng. Höfðust þeir þar við um hríð og hcruiðu á Noreg til að hefna harma sinna á konungi. Gekk svo uns Haraldur fór herferð vestur um haf og stökti vikingum burtu. Fór
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132

x

Sagnir

Undirtitill:
Tímarit um söguleg efni
Gerð af titli:
Flokkur:
Gegnir:
ISSN:
0258-3755
Tungumál:
Árgangar:
31
Fjöldi tölublaða/hefta:
31
Skráðar greinar:
525
Gefið út:
1980-í dag
Myndað til:
2016
Útgáfustaðir:
Ritstjóri:
Eggert Þór Bernharðsson (1980-1980)
Gunnar Þór Bjarnason (1980-1980)
Sigrún Ásta Jónsdóttir (1987-1987)
Theodóra Þ. Kristinsdóttir (1988-1989)
Valdimar F. Valdimarsson (1990-1990)
Þór Hjaltalín (1991-1991)
Ólafur Rastrick (1992-1992)
Sesselja Guðmunda Magnúsdóttir (1993-1993)
Þorgerður Hrönn Þorvaldsdóttir (1993-1993)
Eiríkur Páll Jörundsson (1994-1995)
Hrefna M. Karlsdóttir (1995-1995)
Skarphéðinn Guðmundsson (1996-1996)
Davíð Logi Sigurðsson (1996-1996)
Kristrún Halla Helgadóttir (1997-1997)
Viggó Ásgeirsson (1997-1997)
Pétur Hrafn Árnason (1998-1998)
Eggert Þór Aðalsteinsson (1999-1999)
Óli Kári Ólason (1999-1999)
Rósa Magnúsdóttir (1999-1999)
Benedikt Eyþórsson (2000-2000)
Karólína Stefánsdóttir (2000-2000)
Sif Sigmarsdóttir (2000-2000)
Þóra Fjeldsted (2003-2003)
Jón Sigurður Friðriksson (2003-2003)
Hrafnhildur Ragnarsdóttir (2003-2003)
Hannes Örn Hilmisson (2004-2004)
Jón Þór Pétursson (2004-2004)
Jón Skafti Gestsson (2005-2006)
Kristbjörn Helgi Björnsson (2005-2006)
Óli Njáll Ingólfsson (2005-2005)
Sigurlaugur Ingólfsson (2005-2005)
Andri Steinn Snæbjörnsson (2006-2006)
Hafdís Erla Hafsteinsdóttir (2007-2008)
Torfi Stefán Jónsson (2007-2007)
Anna Dröfn Ágústsdóttir (2008-2008)
Heiðrún Eva Konráðsdóttir (2008-2008)
Heiðar Lind Hansson (2009-2009)
Sölvi Karlsson (2009-2009)
Kristín Svava Tómasdóttir (2009-2009)
Bergsveinn Norðdahl (2013-2013)
Björn Reynir Halldórsson (2013-2013)
Markús Þ. Þórhallsson (2013-2016)
Þorsteinn Páll Leifsson (2013-2013)
Ábyrgðarmaður:
Sumarliði R. Ísleifsson (1984-1986)
Ritnefnd:
Eggert Þór Bernharðsson (1981-1984)
Auður Ólafsdóttir (1981-1981)
Jón Viðar Sigurðsson (1981-1981)
Sveinn Agnarsson (1981-1981)
Valdimar Unnar Valdimarsson (1981-1983)
Árni Zophoníasson (1982-1982)
Bjarni Guðmarsson (1982-1984)
Gísli Kristjánsson (1982-1983)
Gunnlaugur Sigfússon (1982-1982)
Halldór Bjarnason (1982-1984)
Sigurgeir Þorgrímsson (1982-1984)
Bjarni Harðarson (1983-1983)
Ingólfur Ásgeir Jóhannsson (1983-1983)
Ólafur Ásgeirsson (1983-1985)
Ragnheiður Mósesdóttir (1983-1985)
Agnes Siggerður Arnórsdóttir (1984-1985)
Eiríkur K. Björnsson (1985-1985)
Lára Ágústa Ólafsdóttir (1985-1987)
Ríkharður H. Friðriksson (1985-1985)
Sigríður Sigurðardóttir (1985-1985)
Efnisorð:
Lýsing:
Undirtitill 1980-1983: Blað sagnfræðinema. Sagnfræðinemar við Háskóla Íslands. Sagnfræði.

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Sagnir
https://timarit.is/publication/1025

Link to this issue: 1. tölublað (01.05.1982)
https://timarit.is/issue/367013

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.

1. tölublað (01.05.1982)

Actions: