Helgafell - 01.04.1944, Blaðsíða 56

38
HELGAFELL
maður sonarsonur Hrólfs frá Ám í Svíaríki. Með ljós u dæmi má sýna, að
báðar ættir eiga rætur saman. Tveir Helgar Hrólfssynir eru nefndir í Land-
námabók. Bjó annar í Skutulsfirði, hinn í HofgörÖum á Snæfellsnesi. Lang-
ieðgatöl þeirra eru þannig rakin:
Hrólfur frá Ám — Björn — Eyvindur austmaður — Helgi magri — Hrólf-
ur — Helgi. Björn buna — Helgi — Helgi — Eyvindur eikikrókur — Hrólf-
ur — Helgi. Það leynir sér ekki, að hér er um tvær greinar af sama ættstofni
að ræða. Má það heita happ mikiÖ, að hin almenna skoðun íslenzkra sögu-
manna á 13. öld um uppruna íslendinga skyldi ekki verða sögninni um aust-
rænt upphaf EyfirSingakyns að aldurtila.
Ég hika ekki viS það aS telja hinn mikla ættboga Bjarnar bunu aust-
norrænan. Samkvæmt gamalli sögn eiga afar þeirra Bjarnar bunu og víkinga-
höfSingjans Olvis barnakarls á Ogöum að hvíla í BræSrahaugi við GlaumstaS
í Hallandi. Er vitnað til Kára ættingja ÞjóSólfs skálds í Hvini sem heim-
ildarmanns um bræðurna tvo í BræSrahaugi. ÞaS var frá Hvinisfirði, sem
feðgarnir Björn Hrólfsson og Eyvindur austmaður hófu hernað sinn vestur
um haf. Þegar þeir yfirgáfu fyrri heimkynni sín í Svíaríki, leita þeir til
skyldmenna og samlanda sinna, er áSur höfðu hafizt handa um herskipa-
útgerð frá ÖgSum. í þeim félagsskap verSa feðgarnir forustumenn. Má nú
harla auðskiliS vera, er ÞjóÖólfur skáld í Hvini reynist merkilega margfróð-
ur um fornsænska sögu. Hann lifÖi meðal austnorrænna manna. Hvort hann
sjálfur hafi verið einn þeirra, skal látið ósagt í bili.
Á síðari hluta 9. aldar eru mestar víkingaættir vestan hafs auk ættgreina
Hrólfs frá Ám, Bjarnar bunu og Ölvis barnakarls, Mærajarlakyn og niðjar
Hjörleifs konungs kvensama. Er þá átt við þær kynkvíslir, sem koma við sögu
Islands. Voru margföld venzl og vinátta meöal ætta þessara, og gæti það
bent til eins og sama uppruna þeira allra. Um það bil, er landnám hófust á
lslandi, var Ketill flatnefur, faðir AuSar djúpúðgu og Bjarnar austræna, höfð-
ingi yfir SuSureyjum. Um líkt leyti náðu Mærajarlar yfirráðum í Orkneyjum.
Þorsteinn rauður Ólafsson, dóttursonur Ketils flatnefs, er herkonungur kall-
aður, svo sem Geirmundur heljarskinn. Var Þorsteinn mágur Helga magra,
en Hámundur, bróðir Geirmundar, tengdasonur Helga. Hefur vafalaust verið
hernaðarbandalag milli þessara nánu venzlamanna. Snorri Sturluson getur
þess, að Þorsteinn rauSur og SigurSur jarl, bróðir Rögnvalds Mærajarls, hafi
gerzt félagar og lagt undir sig mikinn hluta NorSur-Skotlands. Sögnin um
bandalag ættmanna Bjarnar bunu og Mærajarla fær merkilegan stuðning í
frásögnum Landnámuritaranna. ÞórSur illhugi Eyvindarson eikikróks, frændi
Þorsteins rauðs, ,,braut skip sitt á BreiSársandi. Honum gaf Hrollaugur",
sonur Rögnvalds Mærajarls, land. GetiS er fjögurra annarra manna, sem leit-
uSu sér staÖfestu í landnámi Hrollaugs. Þeim seldi hann af landi sínu. Þórir