Helgafell - 01.04.1944, Síða 168

142
HELGAFELL
heimsenda * eftir Hallvard Berg. Þýðingin er
einnig gerð af Jóni Ólafssyni. Jón var einn rit-
færasti maður samtíðar sinnar, og er þýðing
hans á Kátum pilti ágæt, • en málið er nokkru
stirðara á ,,Ferðinni á heimsenda<(. Finnst mér
athugandi, þegar barnabækur eiga í hlut, hvort
ekki sé rétt að breyta orðfæri á stöku stað,
þegar gamlar þýðingar á þeim eru endurprent-
aðar, jafnvel þótt þær séu gerðar af ágætum
þýðöndum, svo sem Jóni Olafssyni, eða Stein-
grími Thorsteinssyni. Mér virðist alveg auð-
sætt, að málið er tekið að fyrnast, á Ævintýr-
um H. C. Andersens, til dæmis. Á því
eru ýmsir smáagnúar, sem börn hnjóta um,
en hefla má af með hægu móti án þess að
nokkur sérkenni þýðingarinnar glatist. — Vík-
ingsútgáfan hefur loks gefið út ttMillut eftir
Selmu Lagerlöf. Sagan er hugðnæm og vel
fallin til lesturs handa börnum og unglingum.
Fjallar hún um litla telpu, sem er krypplingur,
en sættir sig við örlög sín og miðlar öðrum af
siðferðisþreki sínu. Þýðing Einars Guðmundson-
ar er góð, en hann seilist stundum að óþörfu
eftir sjaldgæfum orðum. — H. f. Leiftur (og
Olafur Erlingsson) hefur gefið út ýmsar góðar
barnabækur. Má þar fyrst til nefna Grimms-
œvintýri, í þýðingu Theodórs Árnasonar. Þýð-
ing Theodórs er oft fremur tilþrifalítil og stund-
um jafnvel klaufaleg (Smbr. Söguna af Mjall-
hvít). Þegar Grimmsævintýri koma út aftur,
þyrfti að endurskoða þýðinguna eða jafnvel þýða
þau á ný og vanda vel til, því að þau eru á-
kaflega vinsæl meðal barna. Ymsar sögurnar hafa
komið út sérstaklega og eru orðnir gamlir hús-
gangar.Leiftur hefur og gefið út ,,Kímnissögw
Nasreddins<( í viðkunnanlegri þýðingu eftir
Þorstein heitinn Gíslason. Þykir stálpuðum börn-
um næsta gaman að brögðum Nasreddins. Bók-
in er prýdd ágætum myndum, sem frú Bar-
bara Árnason hefur gert. Dœmisögur Esóps 1—
II. hafa verið gefnar út af sama forlagi. Frú
Barbara Árnason hefur teiknað þar margar
myndir, sem mjög munu auka vinsældir útgáf-
unnar. Steingrímur Thorsteinsson þýddi fyrri
hlutann, en Freysteinn Gunnarsson hinn síðari.
Þetta dæmisagnasafn, sem mjög er frægt í
heimsbókmenntunum, á erindi jafnt til ungra
sem gamalla. Búningurinn er einfaldur og við
barna hæfi, en lífsspeki þeirra öllum hollt í-
hugunarefni. Málfarið er smekkvíst og gott og
myndirnar ágætar. Freysteinn hefur og þýtt
Hróa hött (Leiftur 1942). Þessi gamla enska
þjóðsaga hefur náð miklum vinsældum hér sem
annars staðar, einkum meðal drengja. Sagan
er til á ensku í margvíslegum myndum, og er
þessi útgáfa talsvert frábrugðin sögunni eins og
hún hefur áður birzt á íslenzku. Málið á bók-
inni er lipurt og vandað. — Loks hefur ,,Leift-
ur“gefið út Tótu eftir Bertu Holst (1942). Fjallar
hún um litla stúlku. Þetta er góð bók.og þýðing
Hersteins Pálssonar ritstjóra er smekkleg. — Þá
hefur ,,Æs\an<( gefið út fjölda þýddra barna-
bóka á undanförnum árum, svo sem ,,Gullna
drauma<< eftir Maju Jáderin-Hagfors. (1942).
Þýðandi er Guðjón Guðjónsson. Málið á bókinni
er lipurt, en að efni til er sagan fremur veiga-
lítil. Sama forlag hefur gefið út ,,Milljónasná6-
ann(t (1942). Aðalsteinn heitinn Sigmundsson
íslenzkaði. Þýðingin er góð, en bókin fremur
reyfarakennd. — ,,Kofi Tómasar frœnda<( eftir
Harriet Beecher-Stove kom út í Vestmanna-
eyjum 1942. Þýðandi: Jóhann Gunnar Ólafsson.
Þetta er stuttur útdráttur eða endursögn hinnar
upprunalegu bókar. Lýsir sagan þrælahaldi í
Bandaríkjunum, og lesa börn hana mikið í ensku-
mælandi löndum enn í dag. Þýðingin er á vönd-
uðu máli. — Hannes J. Magnússon hefur ís-
lenzkað ,,Flöhhusveininn<< eftir frakkneska höf-
undinn Hector Malot. (Þorsteinn M. Jónsson
Ak. 1942). Bókin er ævintýraleg og skemmtileg.
Segir hún frá litlum dreng, sem verður viðskila
við móður sína og kemst loks eftir miklar raunir
til hennar aftur. Málið á bókinni er gott.
Sumar þessara þýddu bóka, sem að framan
eru nefndar, eru ágætar, aðrar slakari, en allar
svo frambærilegar að efni og máli, að ekki er
ástæða til að amast við þeim. En auk þessa hefur
sægur komið út af svokölluðum unglingabókum,
sém eru einungis lélegir reyfarar að efni til, og
þýðingin fer oftast eftir því. Skal hér aðeins
drepið á tvær þeirra: Isafoldarprentsmiðja hef-
ur gefið út heilmikinn doðrant, Skólasystur eftir
Ellen Reumert. Undirtitill: Saga fyrir ungar
stúlkur. Þýðandi er ónafngreindur. Þetta er ein-
hver sá aumasti samsetningur, sem ég hef lengi
séð í bókarformi, og get ég ekki verið að þreyta
lesandann á að rekja efni hennar, jafn nauða-
ómerkilegt sem það er. Nokkur dæmi nægja, til
þess að menn fái hugmynd um málfarið og
smekkvísina: ,,Gegnum alla landareignina rann
áin — áin með hin hávöxnu sef og hallandi píl-
viðargreinar** (bls. 5). ,,Að vetrárlagi, er snjór-
inn og frostið kom, rann hún og lék sér á skaut-
um á svellunum með félögum sínum. Að öðru