Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.10.2006, Blaðsíða 139

AÐFÖNG OG EFNISTÖK í ENGLANDSÞÆTTI GERPLU
aðeins nokkrum vikum síðar dó Sveinn, og sneri þá Aðalráður aftur til
Englands.16
Þá ósk landsmanna að kommgur stýri ríki sínu af meiri hyggindum en
til þessa sækir Halldór hins vegar í Enska annálinn, en með breytingum
þó. Þar segir: „allir ráðgjafar konungs, jafht leikir sem lærðir ... lýstu því
yfir að enginn konungur væri þeim kærari en þeirra réttkjörni jöfur, ef
hann aðeins vildi stýra ríkinu af meiri réttsýni en harm hefði áður
gert.“17 Ef til vill hefur Halldór talið að hægt væri að óska Aðalráði ögn
meiri vitsmuna, en tómt mál að ætlast til réttsýni af konungi sem hatar
og hræðist þegna sína.
Ekki eru þó vandamál Aðalráðs konungs úr sögunni með dauða Sveins
tjúguskeggs, því ekki líður á löngu þar til sonur hans, Knútur, birtist á
Englandi með miklu liði kappa og ofurhuga. Konungur setur nú traust
sitt á Þorkel háva og menn hans, en þegar á hólminn er komið reynast
þeir liðónýtir landvamarmenn: „Þeir Þorkell hafa þann hátt á, sem laung-
um hafði betur gefist en orustur, að hætta ekki til ef þeir mættu duganda
liði“ (bls. 271). Þessi háðslega glósa endurómar svipaða lýsingu á her-
kænsku Aðalráðs í Enska annálnum, þar sem þess er getið að væri óvina-
herinn fyrir austan var enska hemum haldið fyrir vestan, en fyrir norð-
an ef ráðist var á sunnanvert landið. 18
Viðskiptum þeirra Knúts og Aðalráðs lýkur svo í Gerplu að Knútur
tekur Emmu drottningu hans sér til eignar en rekur konung á skóga þar
sem hann endar ævina sem útileguþjófur. Hér varpar Halldór sögulegum
heimildum að mestu fyrir róða og gerir endalok Aðalráðs stómm háðu-
legri en þau í rauninni vom. Knútur, sem var á Englandi þegar Sveinn
faðir hans andaðist, ákvað að snúa heim til Danmerkur með herinn, og
leið vel á annað ár þar til hann hélt aftur til Englands. Nú var Þorkell
hávi kominn í lið hans, en ekki er vitað um tildrög þess að hann yfirgaf
Aðalráð konung. Einungis tæpu ári eftir komu Knúts, og nokkm áður en
herför hans lauk, andaðist Aðalráður konungur (1016). Sonur hans, Ját-
mundur sterki (Edmund Ironside), hélt baráttunni gegn Knúti áfram, en
16 Sjá F.M. Stenton, Anglo-Saxon England, bls. 383-384.
17 Mín þýðing. Á ensku nútímamáli (G.N. Garmonsway, The Anglo-Saxon Chronicle,
bls.145) er fomenski texti annálsins svohljóðandi: „all the councillors, both spiritual
and temporal ... declaring that no lord was dearer to them than their rightful lord,
if only he would govem his kingdom more justly than he had done in the past.“
18 Sjá G.N. Garmonsway, The Anglo-Saxon Chronicle, bls. 140.
137