Þjóðlíf - 01.08.1991, Qupperneq 55

Þórarinn Eldjárn. I raun og veru er maður að safna hugmyndum dag og nótt.
þín eitt og eitt eftir því hvernig þú ert
stemmdur?
— Ég vinn jafnt og þétt og í raun og
veru er maður að safna hugmyndum dag
og nótt. Það er aldrei frí. Mig dreymir
kannski eitthvað sem eitthvað verður úr.
Ég sit líka við og það gildir jafnt um ljóða-
gerð sem prósa.
Þú yrkir ljóð um heimför Jóns Indía-
fara. Er ævi hans þér hugleikin?
— Já. Ég las frásögn hans ungur í
fyrsta sinn og hef oft lesið hana síðan. Mér
þykir mikið koma til Reisubókarinnar
sem er ævisaga Jóns því þessi ferð og að-
dragandi hennar er uppistaðan í lífi hans.
Ljóðið „Staðarskáli er Island“ vakti
sérstaka athygli mína án þess þó að ég
geti skýrt það frekar. Mér finnst kannski
einhvern tón að finna þar frá Jónasi Hall-
grímssyni. Er þetta ádeilukvæði?
— Ekki finnst mér það. Þetta er fyrst
og fremst stemmningsljóð frá Staðarskála
en mér finnst Staðarskáli vera einn sá ís-
lenskasti staður sem til er. Ég sit þarna og
fylgist með. Þarna blandast saman sveita-
stemmning og borgarfólk sem rennur hjá.
Formið er bundið en ekki rímað og þarna
er vísað beint í Gunnarshólma Jónasar
Hallgrímssonar „Hér vil ég una ævi minn-
ar daga“. Það er kannski ómur í þessu
kvæði frá Jónasi en ekkert gegnumfært
eða sett upp í þeim tilgangi.
Svo birtast eftir þig nokkrar ljóðaþýð-
ingar í „Ort“. Þar þýðir þú ljóð eftir Mao
Zedong, Baudelaire og Borges.
— Ég held að þýðing sé einhver vanda-
samasta grein bókmenntanna. Þú þarft að
geta þýtt yfir á íslensku en um leið verður
þú að geta uppfyllt þá kröfu að fylgja
frumbrag. Þýðing mín á ljóðinu eftir Mao
Zedong má kalla tilraun og ég hafði fyrir
mér umorðaðar þýðingar því ekki kann ég
kínversku. Mao var skáld og ljóðasafn
hans hefur verið þýtt á íslensku. „Snjór“
er frægasta ljóðið hans og er ort undir
klassískum kínverskum bragarhætti sem
er kallaður „Vor í Tsíngarði". Ástæðan
fyrir þessu sérkennilega nafni er sú að
gamalt ljóð hefur heitið þetta en síðan
kemur einhvert annað skáld og yrkir und-
ir þessum sama hætti og þá tekur bragar-
hátturinn nafn ljóðsins. Það er geysilega
erfitt að þýða úr kínversku því bragar-
hættirnir byggjast á melódíu. En ég fór
svipaða leið og Mao sjálfur því hann sótti í
hefðina hjá sér og ég gerði það sama í leit
að bragarhætti og notaði hina íslensku fer-
skeytlu. Ljóðið eftir Baudelaire spratt
meira svona upp úr einhverju fikti og birt-
ist fyrst í tímaritinu Svart á hvítu. ítalska
sonnettan eftir Borges fjallar um íslenskt
efni og svo vildi til að ég eignaðist eftir
hann bók þar sem spænski textinn var
öðru megin en sá enski hinumegin og með
samanburði þeirra og slitri úr latínuþekk-
ingu tókst mér þetta.
Að lokum Þórarinn. Nú er verið að
halda sýningu á ljóðum þínum á Kjar-
valsstöðum. Er þetta ekki alveg nýtt
sjónarhorn á skáldskapinn?
— Hugmyndin er komin frá Kjarvals-
stöðum og bókaþættinum Leslampanum
á rás eitt. Þessar ljóðasýningar á að setja
upp á hálfs mánaðar fresti en ein af for-
sendunum fyrir þeim er sú að nota aðeins
ljóðið sjálft og enga myndlist eða tónlist
með. Birgir Andrésson myndlistarmaður
sá um uppsetninguna og hefur honum
tekist það mjög vel. Þetta er val eða sýnis-
horn á ljóðum og reynt að tengja þau sam-
an eftir efni en ekki tímaröð. Utlitið skipt-
ir þarna töluverðu máli og ljóðin verða
ýmist feit eða mjó. Mér finnst þetta vera
þarft framtak og ákaflega skemmtilegt og
ljóðinu til góðs.
0
ÞJÓÐLÍF 55