Þjóðlíf - 01.08.1991, Síða 62

MENNING
IALGERUM
ÞÝÐINGAHEIMI
Ingibjörg Haraldsdóttir rithöfundur hefur lokið við þýðingu sína á Karamazov
— bræðrum Dostojevskís
JÓN ÖZUR SNORRASON
Ingibjörg Haraldsdóttir rithöfundur. Öll ritstörf eru yfirleitt frekar einmanaleg iðja.
—Núna er ég að ljúka við þýðingu mína á
Karamazovbræðrunum en seinna bindi
þeirrar sögu kemur út fyrir þessi jól.
Þetta er þriðja skáldverkið sem ég þýði
eftir Dostojevskí en ég hef áður þýtt
Glæp og refsingu sem kom út á íslensku
árið 1984 og Fávitann sem kom út í
tveimur hlutum árið 1986 og 1987. Þetta
er mitt aðalstarf og á þessu lifi ég. Með
því móti hefur það tekið mig að meðaltali
eitt ár að þýða hverja bók, segir Ingi-
björg Haraldsdóttir rithöfundur.
— Sennilega var erfiðast að þýða Glæp
og refsingu vegna þess að hún var fyrsta
bókin. Karamazovbræðurnir var ekkert
sérstaklega erfið enda hef ég nú eitthvað
skólast í þessu. Þó er þetta nú ansi erfið
vinna svona þegar á heildina er litið og
getur tekið mikla orku. En um leið tel ég
það til töluverðra forréttinda að fást við
það sem manni þykir skemmtilegt og gef-
andi en stundum gengur þetta illa og þá er
allt í upplausn. En þetta starf veitir mér
bara svo mikla ánægju. A milli þessara
stóru þýðinga hef ég hvílt mig á minni
þýðingum. Þannig að yfirleitt lifi ég í al-
gerum þýðingaheimi. Loka mig af í
gluggalausum kjallara með tölvunni og án
allra samskipta við annað umhverfi.
Getur það ekki verið einmanalegt?
— Það fer bara eftir því hvernig á það
er litið. Öll ritstörf eru yfirleitt frekar ein-
manaleg iðja. Maður einangrast auðvitað
geysilega mikið og er kannski hálfgert við-
undur í mannlegu samfélagi en á móti
kemur það að maður er að slást við risa-
stóran heim sem er fullur af átökum, ást
og hatri og geysilega fjölskrúðugum pers-
ónum. Maður gengur eiginlega út úr sín-
um eigin heimi og inn í annan heim nokk-
urskonar ævintýris í lokuðum kjallara. Ég
kann reyndar ágætlega við mig þar og
sökkvi mér dálítið inn í hann með sögu-
persónunum.
En er ekki töluverður munur á rúss-
neskunni og íslenskunni. Kemst það
sem sagt er á rússnesku eðlilega til skila
á íslensku?
— Munurinn á þessum tveimur tungu-
málum liggur helst í frásagnarmátanum
þar sem textinn er svo mælskur og fjálgur
á rússnesku. Þetta er svo mikil frásögn
sem ég er að fást við í texta Dostojevskís.
Geysileg mælska. Stærsta freisting mín
sem þýðanda er að stytta textann og ég hef
dálítið þurft að berjast við það. En það er
auðvitað ekki hægt því skylda þýðandans
er að vera trúr frumtextanum. Ef þetta
væru íslenskar bækur þá myndi maður
hafa þær miklu styttri. Munurinn á þess-
um tungumálum getur líka falist í tján-
ingu tilfinninga sem getur oft orðið ákaf-
lega væmin á íslensku. Það myndi enginn
skrifa á íslensku eins og Dostojevskí. Það
eru svo mikil læti í persónum hans. Öll
þessi hróp og köll og æsingur í verkum
hans. Texti Dostojevskís er svo stríður og
merkingarfullur. Styrkur hans er auðvitað
fólgin í því hvað hann kafar djúpt í sálarlíf-
ið. Hann er svo næmur á manneskjuna og
það sem er að gerast í þjóðfélaginu. Allt
verður svo lifandi í meðförum hans.
Má kannski segja að hann sé í uppá-
haldi hjá þér?
— Já því ekki það — ásamt Mikhail
Búlgakov. Það má segja að þeir keppi um
62 ÞJÓÐLÍF