Læknablaðið : fylgirit - 01.01.2007, Síða 30

ÁGRIP ERINDA / XIII. VÍSINDARÁÐSTEFNA HÍ
síðustu 10 ár. Markmiðið með þessari rannsókn er að kanna hvort
samband er á milli magns og dreifingu kalks í kransæðum greint
með tölvusneiðmyndun og stærðar og staðsetningar hjartadrepa
greint með segulómun.
Efni viður og aðferðir: Pátttakendur í þessarri rannsókn höfðu allir
tekið þátt í Öldrunarrannsókn Hjartaverndar sem er framhald af
Reykjavíkurrannsókninni. í tilviljunarkenndu úrtaki voru 708
þátttakendur og niðurstöður fyrir 408 eru í þessari rannsókn,
224 konur og 184 karlar á aldrinum 68 til 89 ára, meðalaldur 76
(staðalfrávik ±5,3 ár). Allir þátttakendur fóru í tölvusneiðmyndun
og segulómun af hjarta og var 17 hluta líkanið notað til að skrá
staðsetningu hjartadrepanna.
Niðurstöður: Níutíu og þrír þátttakendur greindust með
hjartadrep með segulómun, 55 karlar og 38 konur. Miðhlutfall
(geometric mean) af Agatston stigum (95% CI) fyrir þá sem
greinudst með hjartadrep var 593,2 (422,2-833,3), karlar; 985,9
(747,1-1301,4) og konur; 284,3 (143,9-561,9). Miðhlutfall af
Agatston stigum fyrir þá sem greindust ekki með hjartadrep var
126,5 (97,2-164,54), karlar; 276,0 (200,0-380,6) og konur; 73,5
(50,8-106,1). Þátttakendur með hjartadrep tengt öllum þrem
stóru kransæðunum (n=24) greindust með meira kalk; 1137,6
(718,1-1802,1) en þeir sem greindust með hjartadrep tengt einni
kransæð (n=42) 404,9 (219,5-747,2) (p<0,05). Auk þess voru
þeir þátttakendur sem greindust með hjartadrep í einum eða
tveimur hlutum (n=35) samkvæmt 17 hluta líkaninu, með minna
kalk; 326,4 (161,4-660,0) en þeir sem greindust með hjartadrep í
þremur eða fleiri hlutum (n=58); 850,6 (613,7-1178,7) (p<0,05).
Alyktanir: Einstaklingar með hjartadrep hafa marktækt meira kalk
í kransæðum, borið saman við þá sem ekki eru með hjartadrep.
Einnig hafa þátttakendur sem greindust með hjartadrep sem
tengjast þrem stærstu kransæðunum meira kalk en þeir með
hjartadrep sem tengdust einni eða tveimur kransæðum.
E18 Áhætta á dauðsföllum af völdum hjarta- og æða-
sjúkdóma hjá öldruðum borin saman við áhættu miðaldra
fólks. Reykjavíkurrannsóknin
Bolli Þórsson* 1, Thor Aspelund' Gunnar Sigurðsson1-2-3, Vilmundur
Guðnason'-3
1 Hjartavernd,2 Landspítali,3læknadeild HÍ
bolli@hjarta.is
Inngangur: Áhættuþættir hjarta- og æðasjúkdóma virðast breytast
með aldri. Við rannsökuðum því hvaða áhættuþættir nýtast til að
meta líkur á dauðsföllum af völdum hjarta- og æðasjúkdóma hjá
einstaklingum 70 ára og eldri og bárum þá saman við áhættuþætti
miðaldra fólks.
Efniviður og aðferðir: Áhættuþættir fyrir dauða af völdum hjarta-
og æðasjúkdóma hjá 515 körlum og 825 konum 70 ára og eldri
sem komu í Reykjavíkurrannsóknina á árunum 1991-1996 voru
kannaðir. Þeir voru bornir saman við áhættuþætti miðaldra fólks,
byggt á niðurstöðum 6.173 karla og 6.818 kvenna á aldrinum 36-
64 ára sem komu í fyrri stig rannsóknarinnar frá 1967.
Helstu niðurstöður: Fyrir einstaklinga 64 ára og yngri reyndust
sterkustu áhættuþættirnir fyrir dauðsföllum af völdum hjarta- og
æðasjúkdóma vera kólesteról, systólískur blóðþrýstingur (SBÞ)
og reykingar, líkt og hjá öðrum Evrópuþjóðum í svokölluðu
European SCORE project. Auk þess var sykursýki mikilvægur
þáttur HR=1,7(1,4-2,1).
Hjá eldra fólki var kólesteról ekki marktækur áhættuþáttur.
Systólískur blóðþrýstingur reyndist aðeins vera áhættuþáttur ef
tekið var tillit til blóðþrýstingsmeðferðar og taka þurfti tillit til
fyrri reykinga þegar reykingar voru metnar. Sykursýki var enn
sterkur áhættuþáttur HR=1,6 (1,1-2,2). Aðrir áhættuþættir sem
voru sterkari í eldra fólki voru prótein í þvagi (þvagstrimill)
HR=1,4 (1,0-2,0) og hvíldarpúls hraðari en 80 HR 1,5 (1,1-2,2),
auk þess sem líkamleg hreyfing var verndandi HR=0,6 (0,5-0,9).
Ályktanir: Áhættuþættir aldraðra fyrir dauðsföllum af völdu
hjarta- og æðasjúkdóma eru ólíkir áhættuþáttum yngra fólks.
Hefðbundnir áhættuþættir hætta sumir að hafa forspárgildi eða
vægi þeirra minnkar. Aðrir áhættuþættir koma fram sem nýtast
við áhættumat fyrir eldra fólk.
E 19 Langtímanotkun kvenhormóna og tengsl við magn
kalks í kransæðum og staðfests kransæðasjúkdóms í
Öldrunarrannsókn Hjartaverndar (AGES)
Aðalsteinn Guðmundsson'2, Miran Chang1, Thor Aspelund1, Vilmundur
Guðnason1, Gunnar Sigurðsson1-2
1 Hjartavernd, 2Landspítali
iulalstg@landspitlai.is
Inngangur: Óvissa ríkir um forvarnargildi langtímanotkunar
kvenhormóna eftir tíðahvörf með tilliti til hjarta- og æðasjúkdóma
í kjölfar bandarísku Womens Health Initiative rannsóknarinnar.
Markmið þessarar rannsóknar er að meta tengsl langtímanotkunar
kvenhormónsins estradíóls við magn kalks í kransæðum og
staðfests kransæðasjúkdóms hjá eldri konum.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknarþýðið er 1.108 konur
á aldrinum 67-84 ára meðal fyrstu 2.300 þátttakenda í
Öldrunarrannsókn Hjartaverndar tímabilið 2002-2003. Hópur
kvenna (n=85) sem hafði tekið estradíól (E2) lengur en fimm
ár var borinn saman við hóp (n=814) sem hafði enga fyrri
sögu um notkun kvenhormóna og hóp (n=209) sem hafði fyrri
sögu um notkun kvenhormóna. Helstu áhættuþættir hjarta-
og æðasjúkdóma voru bornir saman milli rannsóknarhópa.
Kalkmagn í kransæðavegg var metið samkvæmt Agatston-stuðli
með tölvusneiðmyndatækni. Tilurð kransæðasjúkdóms var metin
útfrá skráningu Hjartaverndar á staðfestri sögu um hjartadrep,
kransæðavíkkanir og -hjáveituaðgerðir til ársloka 2004.
Helstu niðurstöður: Langtímanotendur estradíóls voru marktækt
(p<0,05) yngri (72,4 ára) en þær sem höfðu notað kvenhormón
áður (74,4 ára) eða aldrei (75,9 ára). Eftir aldurleiðsréttingu voru
áhættuþættir kransæðasjúkdóma sambærilegir milli hópanna
nema gildi kólesteróls sem var lægra (p<0,05) í estradíóls-hópi.
Kalkmagn í kransæðum var marktækt lægra (20) í estradíóls-hópi
(p<0,001) borið saman við fyrri notendur (113) og þeirra sem
hafði enga fyrri sögu (159) um notkun kvenhormóna. Ekki var
munur (p=0,90) á tíðni kransæðasjúkdóms á milli hópanna.
Ályktanir: Sterk tengsl eru á milli langtímanotkunar estradíóls og
minna magns kalks í kransæðum eldri kvenna. Hins vegar virðist
langtímanotkun estradíóls ekki draga marktækt úr tíðni staðfests
kransæðasjúkdóms í þessum sama hópi.
Læknablaðið/fylgirit 53 2007/93