Læknablaðið : fylgirit - 01.01.2007, Page 33

AGRIP ERINDA / XIII.
VI'S
NDARÁÐSTEFNA
H
í ■
fjölómettaðra fitusýra í frumuhimnum í hippókampus músanna.
Nýlegar rannsóknir gefa til kynna að aukið magn DHA og
E-vítamíns í heila geti dregið úr oxunarálagi. Tilgangurinn var
að kanna hvort aukin neysla DHA hefði áhrif á magn DHA
og E-vítamíns í frumuhimnum í heila eldri SAMP8 músa og á
námsgetu og minni þeirra.
Efniviður og aðferðir: Tíu mánaða gömlum músum var gefið
fóður, sem innihélt annað hvort lítið (L-DHA) eða mikið magn
af DHA (H-DHA). Tveimum mánuðum síðar var minnisgeta
þeirra könnuð í T-laga völundarhúsi. Hippókampus og amygdala
svæðum heilans var síðan safnað og þau fitudregin með
klóróform-metanól blöndu. Gerðir FL í fituefni heilasýnanna
voru aðskilin á þunnlagsskilju og fitusýrur þeirra aðgreindar í
gasgreini. E-vítamín í fituefni var einangrað úr heilasýnunum
með EtOH-hexan blöndu og mælt í vökvagreini (HPLC).
Niðurstöður: DHA úr fóðrinu skilaði sér inn í himnu FL
heilasýnanna. Hjá músunum, sem fengu H-DHA fóður var meira
(P<0,05) DHA í himnu FL heilasýna og betri (P<0,01) námsgeta
og minni en hjá þeim sem fengu L-DHA fóður. Enginn munur var
á styrk E-vítamíns í heilasýnunum milli fóðurhópanna.
Ályktanir: Niðurstöður Alzheimers músalíkansins styðja tilgátuna
um að DH A í fæðu auki magn DH A í heila og dragi úr námstregðu
og minnisleysi.
E 26 Tengsl ómega-3 fitusýra í rauðum blóðkornum á fyrri
hluta meðgöngu og hlutfalls fylgju- og fæðingarþyngdar
Anna R. Magnúsardóttir1, Laufey Steingrímsdóttir2, Hólmfríður Porgeirs-
dóttir2, Arnar Hauksson’, Guðrún V. Skúladóttir1
‘Lífeðlisfræðistofnun HÍ, ’Lýðheilsustöð,’Miðstöð mæðraverndar
arm@hi.is
Inngangur: Ómega-3 fitusýran EPA er forveri prostaglandíns
af gerð 3 sem er æðavíkkandi og minnkar seigju blóðs og
eykur því blóðflæði. DHA er önnur ómega-3 fitusýra sem er
nauðsynleg til þroskunar miðtaugakerfis fósturs. Fóstrið er háð
því að fá þessar fitusýrur frá móðurinni um fylgjuna. Næring
fósturs á fyrri hluta meðgöngu er ekki síður mikilvæg en seinna
á meðgöngunni því þá eru líffæri fóstursins að þroskast, og talið
er að skert blóðflæði um fylgju á þessu skeiði geti haft afleiðingar
fyrir heilsu einstaklingsins seinna á ævinni. Hlutfall fylgju- og
fæðingarþyngdar hefur verið notað til að meta hvort um ofvöxt
fylgju er að ræða (hypertrophy), en ofvöxtur getur orðið þegar
blóðflæði um fylgju er skert. Hlutfallið hefur lítt verið skoðað
þegar meðganga er eðlileg og nýburi heilbrigður.
Efniviður og aðferðir: Fitusýrusamsetning rauðra blóðkorna
(RBK) var ákvörðuð hjá 86 heilbrigðum barnshafandi konum
við 11.-15. viku meðgöngu. Konurnar svöruðu spurningalistum
um neyslu og lífsstíl. Upplýsingum um útkomu meðgöngunnar
var safnað og allar þær konur sem áttu í vandamálum tengdum
meðgöngu eða fæðingu voru útilokaðar.
Niðurstöður: Um neikvæða fylgni var að ræða milli ómega-
3 fitusýra í rauðum blóðkornum og hlutfalls fylgju- og
fæðingarþyngdar (r=-0,27; P=0,013; n=86) eftir að leiðrétt var
fyrir meðgöngulengd, þannig að því hærri sem hlutur ómega-3
fitusýra var í rauðum blóðkornum kvennanna, því léttari var
fylgjan miðað við þyngd nýburans. Fylgnin var mun sterkari hjá
þeim konum sem hvorki tóku lýsi né ómega-3 hylki/lýsisperlur
(r=-0,48; P<0,001; n=53). Kyn barns og lífsstíll móður hafði engin
áhrif.
Ályktanir: Þessi rannsókn bendir til þess að það séu tengsl milli
hærri hluts ómega-3 fitusýra í rauðum blóðkornum á fyrri hluta
meðgöngu og betra blóðflæðis um fylgju.
E 27 Alkalóíðar úr íslenskum jafnategundum (Lycopodium),
andkólínesterasaverkun in vitro
Elsa Steinunn Halldórsdóttir, Elín Soffía Ólafsdóttir
Lyfjafræðideild HÍ
esh2@hi.is
Inngangur: Jafnar eru lágplöntur sem framleiða áhugaverð
efnasambönd, alkalóíða, sem sýnt hafa hindrandi verkun á
asetýlkólínesterasa ensímið, og gætu því reynst áhugaverð sem
hugsanleg lyf við Alzheimers sjúkdómi. Yfir 500 tegundir jafna
vaxa víðsvegar í heiminum, en aðeins fimm þeirra hér á landi. Þeir
eru lyngjafni, mosajafni, litunarjafni, skollafingur og burstajafni.
Meginmarkmið rannsóknarinnar voru tvíþætt. í fyrsta lagi
að rannsaka alkalóíðainnihald í íslenskum jafnategundum,
einangrun alkalóíða og byggingarákvörðun þeirra. í öðru lagi að
kanna andkólínesterasavirkni þessara alkalóíða.
Efniviður og aðferöir: Notaðar voru þrenns konar
súluskiljunaraðferðir til einangrunar á alkalóíðum
og við sannkenningu þeirra var stuðst við prótónu- og
kolefniskjarnsegulróf (NMR). Mæling á andkólínesterasavirkni
var framkvæmd á efnablöndum og hreinum efnum einangruðum
úr j afnategundunum með hjálp sérhæfðar þunnlagsskiljunar-
(TLC-) aðferðar.
Niðurstöður: Frumrannsóknir sýndu að íslenskir jafnar innihalda
fjölda alkalóíða. Einangraðir voru þrír alkalóíðar úr lyngjafna
og reyndust þeir vera annotinin, annotin og annotin N-oxíð. í
rannsóknum á verkun efnanna á asetýlkólínesterasa sýndu alls
sex efni hindrandi verkun samkvæmt TLC-aðferð. Tveir þeirra
eru annotin og annotin N-oxíð, en annotinin sýndi ekki virkni.
Annotin og annotin N-oxíð hafa einungis fundist í lyngjafna og
hefur asetýlkólínesterasaverkun þessara alkalóíða ekki verið líst
fyrr.
Ályktanir: Lyngjafni inniheldur lýkópódíum alkalóíða sem hemja
asetýlkólínesterasa en einnig alkalóíða sem hemja ekki ensímið.
Áhugavert er að rannsaka frekar samband milli byggingar og
vikni þessara alkalóíða.
E 28 Taugasækni mæði-visnuveirunnar
Valgerður Andrésdóttir, Þórður Óskarsson, Hulda S. Hreggviðsdóttir,
Sigurður Ingvarsson
Tilraunastöð Háskóla íslands í meinafræði að Keldum
valand@hi.is
Inngangur: Mæði-visnuveiran (MVV) tilheyrir flokki lentiveira
og er því náskyld eyðniveirunni (HIV). Veiran veldur aðallega
Læknablaðið/fylgirit 53 2006/93 33