Læknablaðið : fylgirit - 01.01.2007, Side 45

ÁGRIP ERINDA / XIII. VÍSINDARÁÐSTEFNA H I
Tilgangur verkefnisins er að lýsa komum veikra barna í heilsu-
gæslu í lágtekjulandi í Afríku með áherslu á notkun IMCI vinnu-
ferlana í slíku umhverfi.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin var framkvæmd á Monkey Bay
svæðinu í Malaví í mars 2005 á tveimur ríkisreknum stofnunum
sem veita heilbrigðisþjónustu endurgjaldslaust og þremur
einkareknum stofnunum þar sem þjónusta er gjaldskyld. Gögnum
var safnað um allar komur á göngudeildir heilbrigðisstofnananna
en sérstaklega um U5s. Viðtöl voru tekin við heilbrigðisstarfsmenn
°g lyfjabirgðir stofnananna fimm voru kannaðar.
Niðurstöður: Komur voru 8.808 og U5s voru 32,5%. Það var 1,22
sinnum líklegra (RR, 95% CI 1,18-1,26) að komið væri með U5s
á ríkisrekna heilbrigðisstofnun en á einkarekna. Rúmlega fjórir
fimmtu allra sjúkdómsflokkanna á rannsóknartímabilinu eru
viðfangsefni IMCI. Um helmingur U5s voru skráð með malaríu,
28% með efri öndunarfærasýkingar, 6% með lungnabólgu og 5%
með niðurgang. Malaríulyf voru til á öllum stöðum en skortur var
á sýklalyfjum í sprautuformi. Átta af 10 starfsmönnum sem sinna
veikum börnum voru þjálfaðir í IMCI.
Ályktanir: Niðurstöðurnar sýna að IMCI nær til heilsugæslu
á landsbyggðinni í lágtekjulandi eins og Malaví. Þær sýna að
IMCI tekur á flestum sjúkdómum sem hrjá U5s í slíku umhverfi.
Tjónustugjöld virðast hafa áhrif á hvert fólk leitar sér þjónustu.
Mikilvægt er að styðja við uppbyggingu heilbrigðisþjónustu við
börn á svæðinu og símenntun starfsfólks og tryggja að lyf og
nauðsynlegur aðbúnaður séu til staðar.
E 59 Mæðravernd og fæðingarhjálp fyrir konur sem fæða í
Monkey Bay, Malaví
Eyþór Örn Jónsson', Ruth Nkana2, Geir Gunnlaugssonu
'Læknadeild HÍ, :Monkey Bay Community Hospital, Malaví, -’Miðstöð
heilsuverndar barna
ey thororn@gmail.com
Inngangur: Á hverju ári deyr um hálf milljón kvenna af völdum
fylgikvilla meðgöngu og fæðingar. Slæm heilsa móður á meðgöngu
°g vandamál við fæðingu auka líkur á nýburadauða. Tiltölulega
litla fjármuni þarf til að auka þjónustuna þannig að mæðra-
°g nýburadauði lækki verulega. Markmið rannsóknarinnar
er að meta þá þjónustu sem veitt er konum sem fæða á
svæðissjúkrahúsinu í Monkey Bay í Malaví í suðurhluta Malaví,
bæði á meðgöngu og við fæðingu.
Efniviður og aðferðir: Safnað var gögnum um þær konur
sem fæddu á sjúkrahúsinu í Monkey Bay á mánaðartímabili
v°rið 2004. Gögnin voru skráð á sérhönnuð eyðublöð.
Upplýsingar fengust úr gögnum spítalans og með viðtölum við
konurnar. Tekin voru ítarleg viðtöl við 13 konur. Gögn voru
tölvugerð með FileMakerPro en úrvinnsla fór fram í Excel.
Rannsóknin var samþykkt af malavíska heilbrigðisráðuneytinu
°g heilbrigðisvísindanefnd Malaví.
Niðurstöður: Sextíu og átta konur fæddu á spítalanum á
tímabilinu. Á meðgöngunni fengu 92% viðunandi malaríuforvörn
°g 81 % höfðu viðundandi stífkrampabólusettningu. Blóðrauði var
mældur hjá 79% kvennanna, að meðaltali í 29. viku og voru 87%
þeirra blóðlausar (Hb<llg/dl). Við fæðingu fengu allar konurnar
ergómetrín. Fimm af konunum sem tekin voru ítarleg viðtöl við
fæddu á spítalanum án þess að ljósmóðir væri viðstödd.
Ályktanir: Sumir þættir þeirrar þjónustu sem spítalinn veitir
eru í viðunandi horfi svo sem malaríuforvarnir á meðgöngu
og ergómetríngjöf við fæðingu. Aðra þætti má bæta, til dæmis
mætti mæla blóðrauða hjá fleiri konum og fyrr á meðgöngunni.
Mikilvægt er að ljósmæður séu viðstaddar allar fæðingar sem
fram fara á sjúkrahúsinu.Til að auka nýtingu og gæði þjónustunar
þarf að bæta úr manneklu og efla starfsandann.
E 60 Framkvæmd forvarnarstarfs fyrir börn undir fimm ára
aldri á Monkey Bay svæðinu í Malaví
Björg Jónsdóttir', Jane Somanje2, Geir Gunnlaugsson1-3
'Háskóli íslands, 2Monkey Bay Community Hospital, Malaví, 3 Miðstöð
heilsuverndar barna
bjorjon@hi.is
Inngangur: Árlega deyja 10,6 milljón börn í heiminum fyrir
fimm ára aldur. Hæst dánartíðni er í löndum Afríku sunnan
Sahara en þar getur verið erfitt að bjóða börnunum gagnreyndar
forvarnaraðgerðir, sérstaklega á strjálbýlum svæðum. Heilsusel
eru því skipulögð með reglulegum heimsóknum frá næstu
heilsugæslustöð þar sem í boði eru meðal annars bólusetningar,
vigtun barna og A vítamíngjöf. Markmið rannsóknarinnar er að
skoða framkvæmd forvarnaraðgerða fyrir börn yngri en fimm ára
á heilsugæslustöðvum og heilsuseljum á Monkey Bay svæðinu í
suðurhluta Malaví.
Efniviðurogaðferðir:Upplýsingumvarsafnaðúrskráningarbókum
heilsugæslustöðva fyrir tímabilið janúar 2005 til mars 2006.
Einnig voru tekin viðtöl við mæður. Öll gögn voru tölvuvædd og
úrvinnsla fór fram í Excel.
Niðurstöður: Alls voru 50.612 heimsóknir barna yngri en fimm ára
skráðar á rannsóknartímabilinu og voru 36.321 (72%) barnanna
yngri en eins árs. A vítamín var gefið í 187 (53%) móttökum. Um
3/5 var framkvæmdur í heilsuseljum en af 480 áætluðum voru 355
(74%) heilsusel í reynd framkvæmd. Vandamál við framkvæmd
þeirra voru til dæmis skortur á farartækjum, erfitt aðgengi á
regntímabili, slæmir vegir og skortur á starfsfólki. Einnig vantaði
í sumum tilvikum bóluefni og A vítamín. Um 90% barnanna
reyndust vera í eðlilegri þyngd en vigtun barnanna var ábótavant.
Mæður sóttu þjónustuna vegna áhuga á því að bólusetja og vigta
börn sín til að fylgjast með vexti þeirra.
Ályktanir: Gagnreyndar forvarnaraðgerðir fyrir börn yngri en
fimm ára á Monkey Bay svæðinu ná til margra barna. Framkvæmd
heilsuselja er þó ábótavant.Til að bæta þjónustuna þarf að tryggja
aðgengi starfsfólks að farartækjum, bóluefnum og A vítamíni.
Einnig þarf að endurskoða aðferðir við vigtun barna.
Læknablaðið/fylgirit 53 2006/93 45