Læknablaðið : fylgirit - 01.01.2007, Side 68

ÁGRIP ERINDA / XIII. VÍSINDARÁÐSTEFNA HÍ
Áhætta á dauðsfalli á næstu 10 árum vegna hjarta- og æðasjúkdóma
telst lág á íslandi en lagt er til af Evrópusamtökunum að nota
kort fyrir háa áhættu fyrir lönd á norðurhveli. Áhættureiknivél
Hjartaverndar er grundvöllur að þætti áhættumats í klínískum
leiðbeiningum landlæknis um áhættumat og forvarnir hjarta-og
æðasjúkdóma frá 2006.
E 123 Rykmaurar á sveitabýlum á Suður- og Vesturlandi
Davíð Gíslason', Sigurður Pór Sigurðsson2 , Gunnar Guðmundsson1 ,
Kristinn Tómasson3, Kristín Bára Jörundsdóttir' , Þórarinn Gíslason1,
Thorkil E Hallas4
’Lungna- og ofnæmisdeild Landspítala, 2Heilbrigðisstofnun Suðurnesja,
3Vinnueftirlit ríkisins, 4Allergy Research Unit Rigshospitalet, Danmörku
davidg@landspitaU. is
Inngangur: Um 6-9% íbúa Reykjavíkur, sem fæddir eru á árunum
1945-1970, hafa ofnæmi fyrir rykmaurum þrátt fyrir það að nær
engir rykmaurar finnist í Reykjavík. Nýleg rannsókn sýndi að
þeir sem höfðu rykmauraofnæmi í Reykjavík höfðu oftar dvalist
í sveit sem börn en samanburðarhópur einstaklinga með ofnæmi
fyrir grasfrjóum (Berglind Adalsteinsdottir, et al. Allergology
International 2006; in press).
Markmið rannsóknarinnar er að kanna hvort meiri líkur væru
á því að koma í snertingu við rykmaura á sveitabýlum en í
Reykjavík.
Efniviður og aðferðir: I tengslum við rannsókn á atvinnusjúk-
dómum bænda á Suður- og Vesturlandi var safnað húsryki úr
rúmdýnum og af gólfi í setustofu á 42 bændabýlum. Aðferð við
ryksöfnunina og meðferð og rannsókn á ryksýnunum var sú sama
og var í Evrópurannsókninni Lungu og heilsa í Reykjavík (Hajjas
T, et al. Allergy 2004; 59:515-9).
Niðurstaða: Gagnstætt því sem fannst í Reykjavík þá
fannst við rannsóknina margbreytileg fána af maurum. Alls
fundust 17 tegundir maura, þar af Acarus siro á 13 bæjum og
Dermatophagoides pteronyssinus á átta bæjum. Sýnin bentu þó
til þess að maurarnir væru aðfluttir en tímguðust ekki þar sem
þeir fundust. Meira fannst af maurum nálægt sjávarströndu og
hreiðurstæðum starra en á fjarlægari stöðum.
Ályktanir: Fundur D. pteronyssinus á sveitabæjum skýrir,
að minnsta kosti að hluta, ofnæmi fyrir rykmaurum meðal
Reykvíkinga, sem fæddir voru á árunum 1945-1970, og dvöldust
í sveit á sumrin. Athugun á þeim maurum sem fundust bendir
ekki til að þeir hafi tímgast þar sem þeir fundust og því eru aðrar
hugmyndir viðraðar í því sambandi.
E 124 Tengsl varnarviðbragða og áfallaröskunar. Hlutverk
hliðrunar og nálgunar
Berglind Guðnuindsdóttir
Sálfræðiþjónusta Landspítala, áfallamiðstöð slysa, ofbeldis og hamfara,
slysa- og bráðasviði
berggudm@landspitali. is
Inngangur: Talið er að viðbrögð einstaklings við áfalli
68
Læknablaðið/fylgirit 53 2007/93
(trauma) geti haft áhrif á hvort hann þrói með sér áfallaröskun
(posttraumatic stress disorder) í kjölfar áfallsins. Ekki er ljóst
hvaða varnarviðbrögð (coping strategies) stuðli að þróun
áfallaröskunar eftir áfall.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin kannaði hlutverk tveggja
varnarviðbragða (hliðrun eða nálgun) í aðlögun eftir tilbúið
áfall (streituvaldandi myndskeið sem kallaði fram sterk neikvæð
tilfinningaviðbrögð). Kannað var hvort konur sem notuðu hliðrun
eða nálgun til að fást fást við tilbúna áfallið sýndu ólík einkenni
áfallaröskunar og notuðu ólíkar hugrænar stjórnunaraðferðir.
Þátttakendur voru 84 bandarískir háskólanemar á aldrinum 18
til 22 ára. Þátttakendum var skipt eftir handahófi í hópana tvo
(hliðrun eða nálgun).
Helstu niðurstöður: Allir þátttakendur sýndu sterk neikvæð
tilfinningaviðbrögð við tilbúna áfallinu. Hóparnir upplifðu ólík
einkenni áfallaröskunar. Hliðrunarhópurinn upplifði meiri
hliðrunareinkenni og notaðist frekar við neikvæðar hugrænar
stjórnunaraðferðir (áhyggjur) til að takast á við einkenni
áfallaröskunar en nálgunarhópurinn, sem notaðist frekar við
jákvæðar hugrænar stórnunaraðferðir (hugrænt endurmat,
félagslegan stuðning) til að takast á við einkennin. Tengsl voru
á milli neikvæðra hugrænna stjórnunaraðferða og einkenna
áfallaröskunar hjá báðum hópum.
Ályktanir: Niðurstöður sýna ólíkar afleiðingar af notkun
hliðrunar og nálgunar á þróun einkenna áfallaröskunnar eftir
tilbúið áfall. Niðurstöður varpa ljósi á mikilvægi þess að skilja
áhrif mismunandi varnarviðbragða á þróun áfallaröskunar.
Rannsóknin sýnir fram á gildi tilbúins áfalls til að skilja tengsl
varnarviðbragða og áfallaröskunar.
E 125 Athygli og táknunarminni, tvær hliðar sama penings?
Rannsókn með starfrænni segulómmyndun
Árni Kristjánsson1-2, Christian C. RufF, Jon Driver2
'Sálfræðiskor HÍ, 2University College London
ak@hi.is
Inngangur: Allt frá því á sjöunda áratugnum hafa tvær
rannsóknahefðir innan hug- og taugavísinda átt sér samhliða
en aðskilin líf. Annars vegar er um að ræða rannsóknarhefð um
táknunarminni (Iconic Memory), sem er gjarnan mælt með því
hversu lengi þátttakendur muna eftir áreitum sem birt eru á
tölvuskjá og hins vegar athygli (attention) sem gjarnan er mæld
með því að birta vísbendi á tilteknum stað á tölvuskjá og mæla
síðan hvort þátttakendum gangi betur að greina áreiti sem þar
birtast í kjölfarið. í fyrra tilfellinu eru vísbendi birt til dæmis 200
ms eftir á (post-cue) eftir að áreiti birtast en í því síðara birtast
vísbendin 200 ms á undan því sem dæma á um (pre-cue).
Efniviður og aðferðir: f þessari rannsókn var starfrænni
segulómmyndun beitt til þess að athuga hvort munur væri
á heilavirkni tengdri þessum tveimur tegundum aðferða.
Þátttakendur framkvæmdu erfitt aðgreiningarverkefni þar sem
forvísbendi eða síðvísbendi sagði til um frá hvaða hluta áreitanna
sem birtust ætti að skýra.
Niðurstöður og ályktanir: Niðurstöður voru þær að taugavirkni
mæld með starfrænni segulómmyndun er afar svipuð í kjölfar
i