Læknablaðið : fylgirit - 01.01.2007, Side 102

ÁGRIP VEGGSPJALDA / XIII. VÍSINDARÁÐSTEFNA HÍ
Inngangur: Fjöldi krabbameinssjúklinga eykst árlega um 4%
á íslandi, sem skýrist mest af hækkandi meðalaldri þjóðar.
Algengustu geðraskanir krabbameinssjúklinga eru kvíði og
þunglyndi. Geðraskanir eru vangreindar hjá krabbameinssjúkum.
Greining þeirra er mikilvæg meðal annars fyrir lífsgæði og með-
ferðarfylgni er minni hjá þeim sem hafa geðraskanir.
Efniviður og aðferðir: I ársbyrjun 2006 voru spurningalistar
lagðir fyrir sjúklinga við 11B, Landspítala og rannsökuð svör 134
þátttakenda, en meðalaldur þeirra var 59 ár. Sjúklingar valdir
af handahófi af sérfræðilæknum 11B svöruðu „General Health
Questionnaire“ (GHQ-30) og „Hospital Anxiety and Depression
Scale“ (HADS). Gögn voru unnin í SPSS og fundinn fjöldi sem
skoraði >75. og 90. sætisröð á GHQ og >8 og 11 á HADS og fylgni
mælikvarða reiknuð.
Helstu niðurstöður: Meðalskor á GHQ var 5,5 (SD=5,7) og
HADS 7,5 (SD=5,1). Á GHQ skoruðu 21(15,7%) >75. sætisröð
og 19 (14,2%) >90. sætisröð.
Á kvíðaundirþætti HADS skoruðu 13 (9,7%) þátttakenda >8
og 9 (6,7%) þátttakenda >11. Á þunglyndisundirþætti HADS
skoruðu 13 (9,7%) þátttakenda >8 og 1 (0,7%) þátttakenda >11.
Marktæk fylgni reyndist milli heildarskora GHQ og HADS,
r=0,68, p<0,01; kvíða-, r=0,56, p<0,01 og þunglyndisþátta, r=0,41;
p<0,01. Pátttakendur skoruðu hærra á báðum mælitækjum, ef um
endurmein eða líknandi meðferð var að ræða og hærra á HADS í
heild og undirþáttum og þunglyndisþætti GHQ ef um útbreiddan
sjúkdóm var að ræða.
Ályktanir: Niðurstöður rannsóknarinnar benda til að 16% þátt-
takenda þjáist af geðröskun og mælitækin GHQ og HADS
henti til skimunar þeirra sem kynnu að þurfa frekari greiningu
á geðröskun að halda. Markmið rannsóknar er að leggja grunn
að notkun mælitækja til að meta kerfisbundið geðheilsu krabba-
meinssjúkra.
V 64 Samanburður á hreyfiatferli níu ára barna á virkum
dögum og tengsl þess við holdafar
I)röfn Birgisdóttir, Hildur Guöný Ásgeirsdóttir, Þórarinn Sveinsson
Rannsóknastofa í hreyfivísindum, Lífeðlisfræðistofnun HI
thorasve@hi.is
Inngangur: Markmið rannsóknarinnar var að kanna hreyfiatferli
níu ára barna í daglegu lífi og athuga tengsl milli hreyfingar
barnanna og holdafars þeirra. Einnig að kanna mun á hreyfingu
virka daga og um helgar og ennfremur að athuga fylgni milli
hreyfiatferlis og tómstundaiðkunar barnanna.
Efniviður og aðferðir: Alls tóku 78 börn fædd árið 1996 úr þremur
grunnskólum í Reykjavík, þátt í rannsókninni. Hæð, þyngd og
þykkt húðfellinga barnanna var mæld. Pví næst gengu þau með
hröðunarmæli á sér og skráðu niður alla virkni sína á virknitöflu í
sex daga, þar á meðal sjónvarpsáhorf og tölvuleiki.
Niðurstöður: Hreyfing barnanna var 452 kílóslög/dag. Börnin
hreyfðu sig marktækt meira og af meiri ákefð virka daga en
um helgar (p<0,001). Að meðaltali horfðu börnin á sjónvarp
eða voru í tölvuleikjum í 2,7 skipti á dag. Þau eyddu marktækt
meiri tíma fyrir framan sjónvarp og tölvur um helgar en virka
daga (p<0,001). Pegar börnunum var skipt í tvo jafnstóra hópa
eftir þykkt húðfellinga kom í ljós að börnin með meiri þykkt
húðfellinga hreyfðu sig minna virka daga en börnin með minni
þykkt húðfellinga. Þessi munur minnkaði hins vegar marktækt um
helgar (p=0,05) þegar hreyfing beggja hópa minnkaði. Hreyfing
barnanna var mest á milli kl 11 og 13 á virkum dögum.
Ályktanir: Börnin eyða meiri tíma fyrir framan tölvur og sjónvarp
en mælt er með og hreyfa sig lítið af mikilli ákefð, sérstaklega um
helgar. Af niðurstöðunum má draga þá ályktun að til að vinna
öflugt forvarnarstarf gegn offitu barna þarf að hvetja til aukinnar
hreyfingar barna og draga úr kyrrsetu þeirra fyrir níu ára aldur og
leggja þar sérstaklega áherslu á helgarnar.
V 65 Meðfætt þindarslit: Bættur árangur skurðaðgerða
ætti að hafa áhrif á ákvörðun um fóstureyðingu
Anna Gunnar.sdóttir', Claudia Z. Topan* 2, Lars Torsten Larsson1, Þráinn
Rósmundsson34, Atli Dagbjartsson3J,Tómas Guöbjartsson4-5
'Barnaskurðdeild háskólasjúkrahússins í Lundi, Svíþjóð, 2læknadeild
Lundarháskóla, 3Barnaspítali Hringsins, Landspítala, 4læknadeild HÍ,
5hjarta- og lungnaskurðdeild Landspítala
Anna.Gunnarsdottir@med.lu.se
Inngangur: Meðfætt þindarslit er sjaldgæfur galli sem greinist
hjá 1/2.000-4.000 lifandi fæddum börnum. Oft fylgir þessum
galla vanþroska lungu og lungnaháþrýstingur og áður fyrr var
dánarhlutfall mjög hátt, eða 40-50%. Á síðasta áratug hafa
lífshorfur barna með meðfætt þindarslit batnað til muna og
hafa framfarir í gjörgæslumeðferð vegið þyngst. Vegna framfara
í ómskoðun greinast mörg þessara barna þegar á meðgöngu
og hefur það í mörgum tilfellum leitt til þess að fósturlát
sé framkallað. Tilgangur þessarar rannsóknar var að kanna
árangur skurðaðgerða vegna meðfædds þindarslits á tveimur
háskólasjúkrahúsum og meta áhrif fóstureyðinga á sjúkdóminn
hér á landi.
Efniviður og aðferðir: Afturvirk rannsókn á öllum börnum
sem greindust á íslandi 1983-2002 og börnum sem meðhöndluð
voru á .háskólasjúkrahúsinu í Lundi vegna meðfædds þindarslits
1993-2002. Einnig voru tekin með f rannsóknina öll fóstur með
þindarslit sem skráð eru hér á landi 1993-2002.
Niðurstöður: Á íslandi greindust 12 af 16 börnum með meðfætt
þindarslit innan sólarhrings frá fæðingu (<24 klst.) og hafði eitt
þeirra aðra meðfædda galla. Sjö fóstur greindust á meðgöngu og
var fósturlát framkallað í öllum tilvikum, þar af fjögur með aðra
fósturgalla. Oll börn á Islandi sem gengust undir aðgerð vegna
meðfædds þindarslits lifðu af aðgerð (100% þriggja ára lífshorfur).
í Lundi gengust 28 börn undir aðgerð vegna meðfædds þindarslits
á tímabilinu, 24 þeirra greindust innan við 24 klukkustundir eftir
fæðingu eða á meðgöngu. Fjögur börn létust eftir aðgerð (83%
þriggja ára lífshorfur) og níu (38%) höfðu aðra meðfædda galla.
Langtímahorfur voru mjög góðar á báðum sjúkrahúsunum, en öll
börn sem útskrifuðust voru enn á lífi 3-12 árum frá aðgerð.
Ályktanir: Á íslandi er fósturlát framkallað í allt að helmingi
tilfella af meðfæddu þindarsliti. Þetta hefur áhrif á tíðni
sjúkdómsins en á einnig sinn þátt í því að árangur skurðaðgerða
á íslandi er óvenju góður. í Lundi eru lífshorfur þessara sjúklinga
einnig mjög góðar og flest þessara barna virðast lifa góðu lífi
Læknablaðið/fylgirit 53 2007/93