Tímarit Máls og menningar - 01.05.1943, Blaðsíða 10

4
TIMARIT MALS OG MENNINGAR
þeim, sem þátt eiga að henni, mjög eðlileg viðurkenning þessarar persónulegu
skuldar. Hinir, sem telja sig litlu bœttari jyrir það, að sókn Hitlers hefur nú
verið stöðvuð, eða eru svo gerðir, að þeir kjósa að jarast fremur en að eiga
pólitískum andstœðingi líj að launa, taka auðvitað þessari söjnun með jullum
fjandskap og líta á hana sem landráðastarfsemi gagnvart sér.
Þá hejur verið reynt að spilla jyrir söjnuninni með því að telja fólki trú
um, að það jé, sem líklegt er, að vér getum lagt aj mörkum, komi að litlum
notum af því að svo stórt og fjölmennt ríki eigi hinsvegar hlut að máli. En
þetta er þó misskilningur. Fé því, er safnast, verður varið til líknarstarfsemi
meðal jólks, sem styrjöldin hefur misþyrmt og kemur þeim einstaklingum, er
þess njóta, að jafn miklu haldi, hvort sem þeir eiga heima í stóru þjóðfélagi
eða litlu. Þjáningar hlíta yfirleitt ekki lögmálum neinnar talnafrceði og hvorki
verða þær margfaldaðar eða í þœr deilt með tölu þeirra, sem þjást. Þjáning
heillar þjóðar getur ekki mœlzt við annað en þjáningu einstaklingsins; þján-
ing hans er þjáning lieillar þjóðar, stórrar eða smárrar.
Eg skal að lokum játa, að mér finnst það ekki ncma eðlilegt og mannlegt,
að oss Islendinga taki sárast til þeirrar brœðraþjóðar vorrar, sem harðast hej-
ur verið leikin og þó um leið lagt hlutjallslega mest allra þjóða af mörkum
í þessari styrjöld, einnig eftir að lxún var rœnd landi sínu. En ég sé engar á-
stœður til að œtla, að Rússlandssöjnunin svo nefnda þurfi að vera því til fyr-
irstöðu, að við höldum áfram þeirri söjnun til Norðmanna, sem áður er liafin.
Vér eigum að kosta kapps um, að báðar þessar safnanir verði oss til sórna, og
er það þó raunar ekki aðalatriðið, heldur hitt, að þœr geti komið sem flest-
um nauðstöddum að sem mestu liði. En það er atliugunarvert, að þeir, sem
nú hamast við að halda uppi tortryggni gagnvart líknarfélagsskap, slíkum
sem Rauða krossinum, og öðrum þeim stofnunum og einstaklingum, sem gerzt
hafa hvetjandi þessarar nýju fjársöfnunar, munu fœstir vera í jlokki þeirra,
er hafa látið sér annast um frœndsemiskyldur vorar við hina norsku brœðra-
þjóð, enda þarf ekki að fara í grafgötur um það, af hvaða toga viðleitni
þeirra er spunnin.
SIGURÐUR NORDAL:
Mér jinnst, að ég mundi geta verið hlynntur fjársöjnun handa saklausum
almenningi hverrar þjóðar, sem þolir hörmungar af v'óldum styrjaldarinnar.
En um Sovétríkin stendur að sumu levti sérstaklega á. Meðal þeirra þjóða,
sem hafa orðið jyrir ofbeldislegum árásum, varizt af hetjudug og beðið þung-
ar þrautir, munu Rússar hafa verið allra grimmilegast leiknir. I hernumdu
hlutum lands þeirra liefur eyðingin verið œgilegust. Þeir hafa reynzt þess
megnugir, þrátt fyrir gífurlegt tjón, að leggja mestan skerf allra bandamanna
til þess sigurs, sem nú er að'verða von um. Sovétríkin hafa með siðferðisþreki
þegna sinna og frúbœru skipulagi jramleiðslu og varna opnað augu heil-
skyggnra manna um víða veröld jyrir gildi þeirrar tilraunar nýs þjóðskipu-
lags, sem þar hefur verið gerð síðasta aldarfjórðung. Skerfur Islendinga þeim