Tímarit Máls og menningar - 01.05.1943, Blaðsíða 79

TIMARIT MALS OG MENNINGAR
73
bókum? Og þessi mynd vekur með þér sáran trega alla æfi síðan,
hvenær sem þú leitar eftir náttúrufegurð í veröldinni.
Skeiðará sýndist ekki kvíðvænlegur farartálmi tvo fyrstu dag-
ana okkar í Svínafelli. Ekkert nema örmjóar, dauðalegar lækjar-
lænur, sem lyppuðust í ánalegum hlykkjum vesturí sandauðninni,
einsog og þær nenntu varla að dragnast áfram hina löngu leið til
sjávar. Hvernig gat rnanni komið til hugar, að þarna vesturfrá,
þar sem allt virtist dautt og hreyfingarlaust, leyndist eitt af ægileg-
ustu vatnsföllum landsins. En á þriðja degi tók hann að herða rign-
inguna, og eftir því sem lengur rigndi, hillti lænurnar vesturí auðn-
inni hærra og hærra og breiddu meira og meira úr sér.
Hingað til höfðu viðræður okkar við fólkið hnigið að stjórnmál-
um, lífsfílósófí og sögu sveitarinnar. En nú fór Skeiðará að flóa
yfir víðara og víðara rúm í huganum og þenja sig yfir stærra og
stærra svæði af umtalsefninu. Skvldi hún verða blaut í botninn?
Staksteinótt? Straumhörð? Djúp? Breið? Hvljótt? Falla vel?
Það varð um engar smugur framhjá því komizt, hvernig sem við
leituðumst við, að Skeiðará var allt önnur nú á dögum en í forn-
öld, þegar ekki fór meira fyrir henni en svo, að rétta mátti vefjar-
skeið yfir hana, einsog sagan segir, að hún hafi hlotið nafn sitt af.
Skeiðará vorra daga var geysilegt vatnsfall, straumhörð, vatnsmik-
il, stórvirk og kenjótt. Hún gat breytt um farveg á skömmum tíma.
Brot, sem var reitt þessa stundina, gat verið umhverft í ófæru eftir
fáa stundarfjórðunga. Hún var að vísu ekki stórgrýtt. En hún átti
það til að vera hyljótt og blaut í botninn. Hestar gátu brotizt um í
henni og reiðtýgin runnið afturaf þeim, ef maður hélt sér ekki vel
í faxið. Og ekki var fólki liðið það ennþá úr minni, að hestur með
manni á, hafði horfið í skyndilegri svipan á bólakaf niðurí einn
vatnspyttinn, þegar hann var að þreifa sig áfram í kolmórauðu
jökulvatninu yfir ána. Hún óx auðvitað í rigningum, og í miklum
rigningum gat hún orðið svo stórfengleg, að heimanfrá Svínafelli
sýndist ein vatnsbreiða allar götur vestureftir Skeiðarársandi. Hún
bætti líka í sig í hitum, einsog önnur jökulvötn, og dagana, sem
við dvöldumst í Svínafelli, var alltaf hlýtt í veðri auk óveðursins,
sem hlaut að gera öll vötn mikil. Margir höfðu komizt í hann
krappan við Skeiðará. Stundum höfðu menn verið margar klukku-