Tímarit Máls og menningar - 01.05.1943, Blaðsíða 29

TIMARIT MALS OG MENNINGAR
23
tslandi geta lálið sér sæma að sýna fornritunum, er þeir halda, að
náðarsamleg vernd þeirra þurfi að koma til, ef íslendingasögurnar
eigi ekki að glatast eða spillast.
Þessi lagasetning er móðgun við almenning í landinu. Það er
sannarlega hart fyrir íslenzku þjóðina, sem varðveitt hefur forn-
ritin kynslóð eftir kynslóð, að verða að þola það af löggjafarvaldi
20. aldar, að það lýsi yfir því, að dómgreind hennar sé svo sljó, að
ekki sé lengur vogandi að fá henni í hendur útgáfur af íslendinga-
sögum, nema dómsmálaráðuneytið gangi fyrst úr skugga um, að
óhætt sé að sleppa þeim við hana. Aðra eins smán átti þá íslenzka
þjóðin eftir að lifa í sambandi við helgustu arfleifð sína! Er í
rauninni hægt að sýna borgurum landsins meiri svívirðingu en
þvinga upp á þá svona lögum, eins og þeir væru skrælingjar eða
hefðu lélegri dómgreind og minni menningu en nokkur önnur þjóð
í heimi?
Þessi lög eiga sér ekkert fordæmi óg eru hlægileg utan íslands.
Þau hljóta að rýra virðingu innlendra manna sem útlendra fyrir
starfi löggjafa vors og þar með veikja áhrifavald ríkisins bæði inn
á við og út á við. Lög eins og þessi setja sérstakan ómenningar-
blett á okkur íslendinga í augum siðmenntaðra nágrannaþjóða, og
eru til þess eins að gera okkur að viðundri í augum heimsins.
Þar sem forsvarsmenn þess skrælingjaháttar, sem speglast í marg-
nefndri lagasetningu, halda mjög á lofti ummælum þriggja háskóla-
kennara um útgáfu Halldórs Kiljans Laxness á Laxdæla sögu, þó að
gagnrýni á þeirri útgáfu komi vitanlega ekkert við réttmæti eða ó-
réttmæti laganna, vil ég hér taka upp úr álitsskj ali þeirra þann
hluta, sem varðar lögin sjálf, en vandlega er þagað yfir af þeim,
sem vilja viðhalda skrælingjastimplinum. Fræðimennirnir þrír,
Árni Pálsson prófessor, Sigurður Nordal prófessor og Björn Guð-
finnsson lektor, kveða upp sameiginlega þann dóm yfir lögunum,
að það stendur ekki eftir af þeim stafkrókur, er hafi rétt á sér.
Niðurstöður þeirra eru þessar:
„Við teljum það mjög óviðurkvœmilegt, að hið íslenzha rílci haji
eitt rétt til þess að geja út íslenzk rit, sem samin eru fyrir 1400, eða
veita leyji til þess. Samkvœmt því ákvœði mœtti kennslumálaráð-