Tímarit Máls og menningar - 01.05.1943, Blaðsíða 43

TIMARIT MALS OG MENNINCAR
37
ingar vor Islendinga. Viðkvæmnin er því næsta eðlileg og ekki að
undra, þótt tortryggni vor sé auðvakin. En er tortryggni þá ástæðu-
laus, eins og sakir standa? Nauðsyn er í þessu sambandi að gera
sér ljósa þá staðreynd, að ísland er nú í fyrsta sinn í veraldarsög-
unni talið hafa mjög mikla þýðingu frá hernaðarlegu sjónarmiði
í hildarleik stórveldanna. En fátt er jafn háskalegt sjálfstæði smá-
þjóðar sem þvílík aðstaða.
Að vísu höfum vér samning við eitt voldugasta menningarríki
heimsins, Bandaríki Norður-Ameríku, um hervernd, og skýlausa
yfirlýsingu um óskorað frelsi og sjálfstæði að stríðinu loknu. Hljót-
um vér að telja það ómetanlega hamingju að öðlast þannig nauð-
synlega vernd gegn tortímandi grimmdaræði nazismans, sem lang-
flestir íslendingar hata og fyrirlíta af heilum hug. A hinn bóginn
viljum vér ekki og getum ekki talið oss á neinn hátt skuldhundna
Bandaríkjunum fyrir þessa vernd. Þeir sóttust eftir að fá aðstöð-
una hér og telja sér hana mjög mikils virði. Þeir eru hér ekki fyrst
og fremst vegna vor, heldur hagsmuna sinnar eigin þjóðar.Vér látum
þeim í té afnot af landi voru til hernaðarþarfa meðan stríðið stend-
ur og teflum með því menningu vorri í talsverða hættu, en fáum
herverndina í staðinn. Þetta eru vinsamleg viðskipti, sem báðar
þjóðirnar telja sér hagkvæm eftir atvikum, en hvorug þarf að vera
hinni skuldbundin fyrir.
íslendingar hafa jafnan borið virðingu fyrir hinni stórhuga fram-
faraþjóð í vestri og vænt sér þaðan góðs eins. Fáir menn hafa
notið hér á landi jafn óskiptrar hylli og aðdáunar og þeir Georg
Washington og Abraham Lincoln, forsetar Bandaríkjanna. Þeir eru
dáðir sem sannar frelsishetjur og brautryðjendur mikilla hugsjóna
og einnig sem fulltrúar stórbrotinnar þjóðar. Þá hefur og núverandi
forseti Bandaríkjanna, Franclin Delano Roosevelt, áunnið sér mikl-
ar vinsældir og traust hér á landi sem glæsilegur hugsjónamaður
og frelsisvinur. Bókmenntir Bandaríkjanna hafa einnig hlotið marga
aðdáendur á íslandi, og sumir höfundar þeirra eru vafalaust meðal
mest lesnu og vinsælustu erlendra rithöfunda hér. Loks hefur það
aukið á vinsamleg kynni og menningarsambönd milli landanna, að
Vestur-íslendingar njóta virðingar í Bandaríkjunum og ýmsir þeirra