Tímarit Máls og menningar - 01.12.1947, Síða 52

146
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
„Upplýst þjóðhollusta er ekki hollustu neins manns til meins.
Hún á aðeins í höggi við ótryggðina, og sú barátta er and-
legs eðlis, nema nauðsyn neyði til annars. Hún elur ekki á
hatri milli stétta; kynþáttahleypidómar eru henni framandi,
og hún álítur að hollustan sé öllum mönnum jöfn nauðsyn, af
hvaða kynþætti sem þeir eru. Hún elur ekki á ágreiningi.
Hún ann því sem hennar er, það er að segja hollustunni sjálfri,
hvar sem hana er að finna.“
Hann bætti því við, að réttlæti, kærleika, vizku og andríki mætti
allt skýrgreina með hollustuhugtakinu, og spyrja má með réttu,
hverjir þessara eiginleika prýði núverandi málssvara þjóðhollust-
unnar.
Þjóðhollustan verður um fram allt að vera æðri manninum sjálf-
um, óbundin einkaáformum hans og sérhagsmunum. En hvað á að
segja um tilraunir hlutafélaganna að gera að einu og því sama þjóð-
hollustu og trúna á skipulag einstaklingsframtaksins? Svipar því
ekki mest til þess, að þeir, sem með völdin fara, teldu það eitt þjóð-
hollustu, er efldi flokka þeirra og framgang. Vænta ekki hlutafélög-
in hagnaðar að lokum af heilsíðuauglýsingum sínum, um að þjóð-
hollusta og trú á skipulag einstaklingsframtaksins sé eitt og hið
sama? Búast ekki þau félög við hagnaði af baráttu sinni, sem
harma í nafni föðurlandsástarinnar aukinn ríkisrekstur?
Það er vissulega reginrangfærsla að binda þjóðhollustu og amerí-
kanisma við sérstakt hagkerfi. Það er athyglisvert, að einmitt þetta
atriði var tekið til meðferðar af Hæstarétti ekki alls fyrir löngu í
sambandi við Schneidermans-málið, og einmitt Wendell Willkie var
málfærslumaður Schneidermans. Hæstiréttur lét svo um mælt:
„Saga vor getur margra einlægra manna, sem ekki verður
efazt um að væru trúir meginsjónarmiðum stjórnarskrárinnar,
en hafa eindregið haldið fram rikiseftirliti og ríkiseign á
náttúruauðæfum, veigamestu framleiðslutækjum, bönkum og
verðmiðli, annaðhvort þannig að bætur kæmu fyrir eða ekki.
Eitt sinn voru þrælarnir einkaeign, og þegar þrælahaldið var
afnumið, var því um eignasviptingu að ræða, án jiess að eig-
endurnir fengju nokkrar skaðabætur. Verður ])að sagt með
sanni um höfund frelsisyfirlýsingarinnar og stuðningsmenn