Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.09.1996, Side 122

Tímarit Máls og menningar - 01.09.1996, Side 122
henni. Málverkið var að sjálfsögðu ekki náttúran sjálf, því hvort um sig laut sérstökum lögmálum. Það sem er viðeigandi í náttúrunni er oft óviðeigandi á málverki eða í skáldskaparmáli, listrænt séð. í sögunni skiptir mestu máli að Turner hefur málað hugarsýn fremur en það sem hann sá með berum augum. Hann sagði ekki: „Fagurt er óveðrið, blossar og úfin ský og úr póstvagninum mun ég hvergi fara.“ í staðinn fór hann og skapaði óhlut- bundna og algilda, listræna náttúru. Þá vaknar spurning um hvað fegurðin kunni að vera. Hún er svo mikilvæg að ég verð að nefna jarðneskara dæmi en um listmálara. Ég veit ekki hvort allir hafa orðið fýrir eftirfarandi reynslu, en dæmið má ekki einskorða við atburðinn, heldur á það að fjalla um fagurfræðilega reynslu í víðri merkingu. Við skulum gera okkur í hugarlund að Jói hafi farið á dansleik, ekki í sérstökum tilgangi. Þetta var á laugardegi og ekkert við að vera heima, annað en sjónvarpið og bækur sem hann nennti ekki að lesa. Honum fannst efnið vera ljótt og leiðinlegt. Þetta er piltur sem sækir í fjör og að fá sér í glas. Nú er hann á dansleiknum og skammt frá borðinu kemur hann auga á stúlku. Honum líst ekki vel á hana í fyrstu, vegna þess að hún er ekkert lík mömmu hans. Hann fær sér í glas. Þegar hann er kominn niður í hálft annað tekur hann eftir að honum líst betur á stúlkuna. Hún fer að líkjast mömmu hans og föðursystur. Á henni hefur hann haff dálæti, hún gaf honum gotterí þegar hann var krakki, en núna gefur hún honum aukatæki við tölvuna. Um þetta er Jói að hugsa þangað til hann veit að hann hefur aldrei séð fegurri stúlku og segir henni það. Hún dregur ekki í efa þann fagurgala og fer með honum heim upp á ekkert annað, enda er slíkt samkvæmt siðfræði og fegurðarskyni beggja að ef einhver hrósar öðrum eða fái maður hrós er sjálfsagt að halda upp á það með rúmferð. Þau hugsa ekkert um afleiðing- arnar. Þegar Jói vaknar næsta morgun sér hann sér til skelfmgar að við hlið hans sefur með snörl í nefi kerling sem hann hryllir við, eins og hann hefði lagst með föðursystur sinni. Hann skilur ekkert í þessum misskilningi. Nývakn- aður ákveður smekkvísi hans að konan sé herfa og hann vekur hana til þess eins að reka hana á dyr. Konan vaknar og fellst ekki á nýtt fegurðarskyn Jóa. Hún minnir hann á það að fyrir nokkrum klukkustundum hafi hann sagt að hún væri fegursta stúlka í heimi og hún hafi hvorki getað elst né orðið ljót á jafn skömmum tíma. Jói álítur að hann sé laus allra mála, vegna þess að hann var drukkinn og vissi hvorki hvað hann sagði né gerði eða sá. Nú harmar konan að hún skuli ekki eiga orð hans og heitstrengingar á segul- bandi, til að sanna að hún hafi rétt fyrir sér, og íhugar hvort sé orðið of seint að kæra hann fyrir nauðgun, hún geti þá hefnt sín og haft að minnsta kosti eitthvað upp úr mótsögnunum í smekk Jóa, hún eigi það skilið orðin næstum 120 TMM 1996:3
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140

x

Tímarit Máls og menningar

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.