Tímarit Máls og menningar - 01.09.2000, Blaðsíða 19

STÓRSKÁLD OG SMÁÞJÓÐ EIGAST VIÐ
bókhald, verslunarrétt og vörufrœði á meðan verið er að melta borg eins og
Kaupmannahöfn ...“ Smám saman flosnaði William upp úr þeim skóla og
komst í „vondan félagsskap“ sem vandi komur sínar „á þann vafasama
skemmtistað Alhambra til að drekka Svensk Banco eða sloka í sig ískalt sérrí-
brandígegnum strá, eigurþeirra voru allar ígeymslu hjá veðlánurum, þœr sem
ekki voru þá komnar til skransalanna, ogskyrturnar mínar, vestin og brœkurn-
arfóru sömu leið, yfirhöfnin líka áður en lauk.“
Þórshafnarpilturinn er orðinn bóhem í heimsborginni, farinn að læra á
lútu og vorið 1917 birtast fyrstu ljóðin hans í dönskum biöðum.
Næstu fimmtán árin er hann meira og minna í Kaupmannahöfn við
skáldskapariðju, blaðamennsku og bóhemlíf. Af síðari verkum hans má
ráða að hann er þrautkunnugur straumum evrópískra samtímabókmennta.
Vafalaust hefur hann líka verið að leggja grunninn að þeirri þekkingu á
Kaupmannahafnarárunum.
Árið 1932 snýr William Heinesen heim til Þórshafnar með fjórar útgefnar
ljóðabækur að baki. Upp frá því er skáldsagnagerð og málaralist hans aðalvið-
fangsefiii, en brauðstritið á kontórnum hjá föður hans tekur líka sinn toll
ffaman af. Árið 1934 kemur eldri gerðin af sögunni 1 morgunkulinu, sem varð
algjört fiaskó og seldist ekki einu sinni fyrir kostnaði (en hann endurgerði þá
sögu 1961, og þá tókst betur til bæði listrænt og líka í sölu, en sjálfúr tek ég
þessa bók jafnvel fram yfir Glataða snillinga). Með tímanum tekur hann síðan
við forræðinu á verslunarrekstri föður síns sem entist honum til viðurværis
eitthvað ff am yfir seinna stríð. Heyrt hefi ég gamla Þórshafnarbúa tala um fá-
tæktarbasl á skáldinu um það bil sem kaupmennskunni lauk, en seinustu árin
gáfu bækurnar og skáldalaunin honum ríflegt viðurværi.
Frá kaupmannsárunum minnast Þórshafnarbúar hans sem hins verslandi
bóhems og kunna af því margar skemmtilegar sögur.
En nú má ég ekki gleyma mér í æfisöguatriðum.
Það er skyldurækni skáldsins við seglið fljúgandi sem ég var að ræða.
Tryggðin við tveggja heima sýnina.
Kaupmannssonurinn alþýðlegi, Þórshafharstrákurinn í Kaupmannahöfn
og svo hinn verslandi Þórshafnarbóhem, sósíalisti og músíkant eru til vitnis
um þessa áráttu sem líkist einna helst forlagadómi.
Undan slíku hefur margur að vísu brotnað.
En þegar við hugsum um það að meira en hálfa öld sat þessi mikli Færey-
ingur þarna efst við Varðagötuna og hafði sögusvið sitt eins og lifandi módel
á vinnuborði sínu hvenær sem honum varð litið út um gluggann, horfði á
föðurtúnin með augum móðurmáls síns, dönskunnar sem hann skrifaði, þá
skiljum við að tveggja heima sýn er forsenda mikils skáldskapar.
TMM 2000:3
malogmenning.is
17