Tímarit Máls og menningar - 01.09.2000, Blaðsíða 95

HARRY POTTER TÖFRAR HEIMINN
fyrsta lagi að skapa áhugaverðar persónur, í öðru lagi að setja þær í háskalega
aðstöðu og í þriðja lagi að láta úrlausnina vera óljósa eins lengi og hægt er.
Þetta er einföld regla en það er ekki sama hvernig þessi þrjú atriði eru sett
saman. Rowling gerir það á óviðjafnanlegan hátt og kryddar samsetninguna
með góðu málfari, fjörlegum lýsingum, litríku myndmáli og góðum húmor.
Hún hefur sérstakan hæfileika til að skapa lifandi persónur, og lesandanum
finnst hann þekkja Harry Potter, Ron Weasley, Hermione Granger og Draco
Malfoy inn að beini. Þau hafa öll sína kosti og galla í hæfilegum skömmtum
(nema Malfoy, sem hefur töluvert meira af því síðarnefna). Fyrirferðarmikli
veiðivörðurinn Hagrid ætti einnig að standa hverjum lesanda ljóslifandi fyr-
ir hugskotssjónum, fljúgandi um næturhimininn á mótórhjólinu sínu.
Vernon og Petunia Dursley og sonur þeirra, Dudley, eru nokkuð einsleitar
persónur - þau eru nánast stöðnuð ímynd um hina vondu stjúpforeldra og
feita, dekraða einkabarnið - en sem slík ýta þau undir félagslega einangrun
Harrys í heimi Mugganna. Voldemort, sem er svo illur að ekki má nefna
hann á nafn, fylgir að sama skapi nokkuð staðlaðri ímynd illmennisins, en
hann hefur líka hlutverki að gegna: að vera myrkasta valdið í heimi þar sem
myrkravöldin eiga auðvelt uppdráttar, og verður því að vera gegnsýrður af
illsku. J. K. Rowling sagði í viðtali að hún vildi sýna hann eins illan og mögu-
legt væri, og til þess gerði hún hann að morðingja.
Þessar einstöku persónur, ásamt öðrum sem eru ekki síður áhugaverðar,
lenda í flókinni atburðarás. Rowling lætur Harry Potter lenda í hverjum
háskanum á fætur öðrum og lesandanum léttir hrikalega þegar hann er
hólpinn - en veit um leið að þetta er bara áfangi, þar sem leiðarendinn er ekki
í sjónmáli. Það sem heldur spennunni gangandi er að á ævintýrum Harrys
fæst enginn endir fyrr en annar hvor þeirra Voldemorts liggur í valnum.
Mörgum rithöfundinum hefur reynst erfitt að lýsa einhverri fáránlegri
hugmynd þannig að lesandinn leggi ekki frá sér bókina með yfirlýsingu um
að lestur hennar sé tímasóun. Hverja hugmynd þarf að kynna innan ramma
einhvers sem þekkt er og síðan getur höfundurinn leyft sér að fara á flug -
fjarstæðurnar verða þannig trúverðugar. Hogwartskóli er til dæmis ekki
frábrugðinn venjulegum heimavistarskóla, þar sem nemendur sofa á heima-
vist, borða í matsal og sækja tíma hjá kennurum ásamt hinum nemendun-
um. Til þess að fara á milli þurfa nemendur að ganga um stiga og í gegnum
dyr eins og í hefðbundnum skóla, en eiginleikar þeirra eru aðrir en við þekkj-
um til:
Það voru hundrað fjörutíu og tveir stigar í skólanum. Sumir voru
breiðir og bogadregnir, aðrir mjóir og hrörlegir. Nokkrir þeirra lágu í
mismunandi áttir allt eftir því hvaða vikudagur var og á öðrum voru
TMM 2000:3
malogmenning.is
93