Tímarit Máls og menningar - 01.09.2000, Blaðsíða 24

ÞORGEIR ÞORGEIRSON
Loks kom hún tómhent og stillti sér upp í sömu stellingu hjá skáldinu og
sagði:
- E hevi sænever.
Þá snéri skáldið sér að mér og sagði dálítið kankvís:
- Er þér ekki sama að drekka bara sénever með fiskinum.
Og hvort mér var ekki sama.
Eftir þríréttaða máltíð með sénever og rauðvíni, kaffi og mikið koníak og
meiri sénever í vatni, Álaborgara í snafsglösum og afturhvarf til sénevers í
vatni var komið undir morgun. Þá áræddi ég að segja álit mitt á Turninum
með þessum orðum:
- Sænska Akademían ætti strax að veita þér Nóbelsverðlaun eftir svona bók.
- Það er nú óþarfi, sagði skáldið og kímdi.
- Áttu við að Nóbelsverðlaunin séu óþarfi? spurði ég þá.
- Nei, þau eru enginn óþarfi.
- Hvað áttu þá við? Mér finnst það skylda þeirra að láta þig hafa verðlaunin.
Hann stóð þegjandi upp, fór út úr stofunni og kom aftur með afrit af meira
en ársgömlu bréfi. Það var stílað til Lundkvists, minnir mig, eða einhvers ann-
ars meðlims Sænsku akademíunnar. Hæverskleg beiðni um að taka aftur þá
ákvörðun sem stofnunin hefði nýlega staðfest á fundi um veitingu Nóbels-
verðlaunanna í bókmenntum til undirritaðs rithöfundar, W. Heinesen.
Hann þakkaði Ákademíunni kærlega fyrir að hafa minnst Færeyja með
þessum hætti, en þar sem hann ritaði bækur sínar á dönsku en ekki færeysku
væri sér ógerningur að taka við þessum heiðri. Að lokum benti hann kurteis-
lega á það að hér í eyjunum væru a.m.k. tveir höfundar, Heðin Bru og Christi-
an Matras, sem skrifuðu á færeysku texta sem stofnunin væri fullsæmd af að
veita þessi verðlaun fyrir. Undirritað: Með kærum kveðjum, William Heinesen.
- Og þetta skaltu varðveita sem leyndarmál, sagði skáldið um leið og hann
tók velkt og marglesið afritið, braut það saman og fór með það aftur.
Og það gerði ég alveg þangað til fyrir nokkrum árum að hann ljóstraði
þessu upp sjálfur í viðtali við blaðamann Politikens.
Ég man að ég spurði þegar skáldið kom aftur í stofuna:
- Og hlýðir Akademían svona nokkru?
- Hún var nauðbeygð, sagði William þá. Þetta var í fyrra og þeir ætluðu að
nefna Turninn sem forsendu veitingarinnar. Handritið lá þá hjá Gyldendal
og var að fara í setningu. Ég dró það til baka og frestaði útgáfunni þangað til
núna í ár. Það var allur galdurinn.
Og skáldið brosir kankvíst og yfirvegað eins og það sé öllu meiri sigur að
neita þessum heiðri án þess að heimurinn fái að vita neitt um hann en að taka
við honum frammi fýrir augum heimsins.
22
malogmenning.is
TMM 2000:3