Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.12.2000, Blaðsíða 142

Tímarit Máls og menningar - 01.12.2000, Blaðsíða 142
RITDÓMAR manna atómskáldanna og gerir þau ólík atómskáldunum var - auk húmorsins — útleitnari og frásagnarkenndari ljóð, ásamt írónískri sýn á einstaklinginn, mannlífið og heiminn. Þunglyndið sem seinni heimstyrjöldin og kalda stríðið færði kynslóð hinna fyrstu íslensku módernista er víkjandi hjá næstu kyn- slóð íslenskra módernista og ljóð þeirra bera þess merki. Steinunn er mikill meistari íroníunn- ar. Hún vefur henni listilega inn í sín frásagnarkenndu ljóð og sínar ljóðrænu sögur og af engum hefur hún lært meira hvað þetta varðar en Halldóri Laxness (enda úir og grúir af beinum og óbeinum tilvitnunum í Laxness í verkum hennar). Úlfhildur Dagsdóttir hefur lýst leið Steinunnar um skáldskapinn sem leið frá íróníu til paródíu (sjá Norræna kvenna- bókmenntasögu, IV. bindi) og er það snjöll lýsing. Ég mundi vilja bæta við „lýrískri melankólíu“, ekki endilega aftan við lýsingu Úlfhildar, heldur sem sívax- andi þátt í texta Steinunnar allt ffá Verksutnmerkjum. En hver er þá munurinn á eftirstríðs- ára-þunglyndinu og hinni ljóðrænu melankólíu Steinunnar? Svarið er að hún er einkalegri - ekki tengd ástandi heims- ins svona almennt! - öllu heldur tengist hún persónulegri reynslu, aðskilnaði og þrá, ástinni og (í seinni tíð) dauðan- um. f Verksummerkjum er meðal annars að finna þetta ljóð: Það fer ekki sem var það er og það sem meira er það verður. Þetta ljóð gæti allt eins staðið sem einkunnarorð fyrir skáldsöguna Tíma- þjófinn þar sem hin ljóðræna melankólía springur fullþroska út í einstökum texta sem spunninn er úr (og skilyrtur af) þrá, aðskilnaði og söknuði. Húmorinn, írón- ían og ljóðræn melankólían setja sterkan svip á mörg þeirra verka sem á eftir koma (Kartöfluprinsessuna, Kúaskít og Norðurljós, Ástin fiskanna, Hanami - og Hugástir). f verkum Steinunnar mætast húmorískt raunsæi, beitt íronía og ljóð- ræn melankólía og þessi „Laxnesska“ blanda hefur markað henni sérstöðu og gerir enn. III Sem ljóðskáld hefur Steinunn vaxið með hverri bók. Þótt sá glettnislegi tónn sem sleginn var í fýrstu bókunum sé aldrei langt undan þá hafa ljóð hennar dýpkað og skírskotun þeirra víkkað, um leið og myndmálið verður æ sterkara og per- sónulegra. Að mínu mati hefúr Steinunn náð að skapa sér einstakan ljóðheim þar sem margræðni tungumálsins verður sífellt beittari og markvissari. Hún er mikill meistari ljóðabálkanna (ég minni á hina frábæru ljóðabálka „Á suðurleið með myndasmið og stelpu" og „Kart- öfluprinsessuna“ í samnefndri Ijóðabók og „Sjálfsmyndir á sýningu“ úr Kúa- skítur og Norðurljós). í Hugástum er einmitt um nokkra slíka bálka að ræða, þar sem ljóðin raðast saman í órjúfanlega og áhrifaríka heild. Hugástir skiptist í fimm hluta. í fyrsta hlutanum sem nefnist „Nokkrar gusur um dauðann og fleira“ eru fjögur ljóð án titils sem öll fjalla á einn eða annan hátt um ævina og dauðann. Innra samhengi þessara ljóða er sterkt og segja má að hér sé um ljóðabálk í fjórum hlutum að ræða. Fjallað er um ævi mannsins sem: gengur ffam í hviðum, hvimleiðum stundum, stendur svo í stað, oft þegar síst skyldi, einmitt þegar við vildum að hún geystist áfr am. 140 malogmenning.is TMM 2000:4
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.