Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2006, Blaðsíða 76

71
Tímarit um menntarannsóknir, 3. árgangur 2006
Er „menningarlæsi“ ungs fólks að breytast?
7. tafla. Telur þú mikilvægt að Íslendingar lesi fornsögur eins og Íslendingasögur eða Norræna goðafræði
(1) / Íslenskar bókmenntir almennt, til dæmis Halldór Laxness eða nútímahöfunda (2). Svör
nema í 10. bekk 2005.
Ísl.sögur og goðafræði (1) Ísl. bókmenntir/nútímahöfundar (2)
Fjöldi % Fjöldi %
Mjög mikilvægt 6 6,0 15 14,4
Frekar mikilvægt 35 35,0 30 28,8
Hlutlaus 32 32,0 41 39,4
Ekki mikilvægt 13 13,0 6 5,8
Alls ekki mikilvægt 14 14,0 12 11,5
Samtals 100 100% 104 100%
svörum þeirra og 45– 50 ára fólks, p<0,001.
Ekki kom fram marktækur aldursmunur á
þekkingarspurningum úr þjóðsögum né
úr goðafræðinni í heild (6. tafla) en ein
goðafræðispurningin sýndi þó marktækan mun
(p<0,05; 5. tafla).
Í 6. töflu má einnig sjá athyglisverðan
kynjamun. Í 10. bekk eru stúlkur betur að sér
í öllum flokkum nema fornsögum. Á aldrinum
25–30 ára eru karlar betur að sér í fornsögum
og goðafræði, og á aldrinum 45–50 ára eru
karlar betur að sér í öllum flokkum nema
goðafræði.
Þegar spurt var um mat á mikilvægi þess að
Íslendingar lesi fornbókmenntir annars vegar
(1) og nútímahöfunda hins vegar (2), og hvers
vegna, kom eftirfarandi í ljós:
Eins og sjá má í 7. töflu dreifast svörin
ekki eins en munurinn er ekki mikill. Rúmum
40% finnst mikilvægt eða mjög mikilvægt
að Íslendingar lesi bæði fornsögur og
nútímabókmenntir og aðeins um 27% finnst
ekki eða alls ekki mikilvægt að Íslendingar lesi
fornsögur og rúm 17% nútímabókmenntir.
Ef mat nemenda í 10. bekk á mikilvægi
þess að lesa fornsögur er borið saman við mat
tveggja aldurshópa fullorðinna frá sama tíma
(sjá 8. töflu) er ljóst að unga fólkið er ekki
eins jákvætt og hinir aldurshóparnir. En hvers
vegna telur það mikilvægt eða ekki mikilvægt
að lesa þessar bókmenntir?
Á 2. mynd kemur skýrt fram að margir
lögðu áherslu á að lestur bókmennta eigi að
vera val, að fólk eigi að lesa ef það hefur
áhuga, bæði bókmenntir almennt (43%) og
fornsögur (32%). Flestir nefna menningararfinn
sem helstu rök fyrir lestri, eða 40% í tilviki
fornsagna og 26% fyrir bókmenntir almennt.
Margir telja bæði bókmenntir almennt og
fornsögurnar fróðlegar og gagnlegar. Nokkru
6. tafla. Hlutfall (%) réttra svara, eftir kynjum, við þekkingarspurningum á tilteknum sviðum
bókmennta árið 2005 hjá nemum í 10. bekk og tveimur aldurshópum fullorðinna.a
Efnissvið Goðafræði Fornsögur Þjóðsögur Íslenskar bókmenntir
Kyn kk kvk alls kk kvk alls kk kvk alls kk kvk alls
Í 10. bekk 48 55 51 35 30 32 50 60 55 13 25 19
25–30 ára 65 54 60 44 38 41 59 61 60 53 53 53
45–50 ára 57 60 59 66 45 56 65 55 61 64 46 63
a Sjá nánar um athugun á fullorðnum í inngangi og í Guðný Guðbjörnsdóttir (2005c).