Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2010, Blaðsíða 82

norsku kennararnir lögðu áherslu á að styrkja
félagslega þætti og samvinnu nemenda. í ljós
kom að þeir álitu að flestir erlendu nemendurnir
hefðu aðlagast vel norskri menningu, en þeir
töldu samt að skólakerfið mætti standa sig betur
gagnvart þeim. kanadísku kennararnir sögðu
að skólinn reyndi að koma til móts við þarfir
allra nemenda. Þeir töldu einnig að nemendur
þyrftu að þekkja mismunandi menningu og
lögðu áherslu á mikilvægi þess að börnin gætu
verið stolt af uppruna sínum. að auki bentu
kanadísku kennararnir á að hjálpsemi, virðing
og viðurkenning ætti að einkenna hvern bekk
(kristín aðalsteinsdóttir o.fl, 2007).
aðferð
rannsóknin sem hér er fjallað um var gerð
vorið 2009. notuð var eigindleg rannsóknar -
aðferð. Tekin voru hálfopin viðtöl við þátt -
takendur á vinnustað þeirra og var viðtalsrammi
með opnum spurningum hafður til hliðsjónar í
viðtölunum, sem voru hljóðrituð. að auki voru
notaðar upplýsingar úr handbókum hvers skóla,
upplýsingar af heimasíðu þeirra og önnur gögn
sem viðmælendur létu í té. Leitað var svara við
rannsóknarspurningunni: Með hvaða hætti
birtast viðhorf kennara til kennslu innflytjenda -
barna? með því að taka viðtöl við þátttakendur
var hægt að fá einlægari umræðu og betri mynd
af viðhorfum viðmælenda til kennslu inn -
flytjendabarna. kvale (1996) bendir á að
mikilvægt sé að spurningar í viðtölum stuðli að
jákvæðum samskiptum. einnig þurfi þær að
hvetja viðmælandann til að segja frá tilfinn -
ingum sínum og reynslu. að mati kvale er
mikil vægt að spurningarnar séu stuttar, án
fræðilegs orðalags og að þær geti gefið fjöl -
breyttar upplýsingar. Helga Jónsdóttir (2003)
telur, líkt og kvale, að viðtöl eigi vel við þegar
verið er að rannsaka til dæmis viðhorf, þekkingu
eða væntingar fólks. Helga bendir líka á að
viðtöl henti vel til að svara fyrirfram ákveðnum
rannsóknarspurningum og því séu þau mikið
notuð við gagnaöflun.
að mati kvale (1996) er góður spyrjandi
fljótur að velja spurningar, hann þekkir vel
umræðuefnið og gefur viðmælandanum tíma til
að svara. einnig bendir hann á að góður spyrj -
andi geri sér grein fyrir hvaða þekkingu hann
óski eftir og hvaða tilgang viðtalið hafi. kvale
metur það svo að stundum þurfi að bæta við
spurningum í miðju viðtali eða að breyta röð
efnisatriða. rúnar Helgi andrason (2003) er á
sama máli og álítur mikilvægt að rannsak andinn
geti spurt nýrra spurninga út frá svörum
viðmælandans og dýpkað þannig þekkingu sína.
Hann telur það einnig vera mikilvægt að
rannsakandi tjái ekki skoðanir sínar, heldur sé
virkur hlustandi sem reyni að skilja sjónarmið
viðmælandans. undir þetta tekur Helga
Jónsdóttir (2003) og bendir á að rannsakandinn
sé virkur hlustandi og sýni skilning með því að
endurorða svör viðmælandans og túlka þannig
hið talaða orð.
gert var ráð fyrir að viðtölin við þá átta
einstaklinga sem þátt tóku í rannsókninni yrðu
mismunandi. Það var einkum vegna þess að
þeir höfðu ólíkan bakgrunn, voru með ólíka
menntun og á mismunandi aldri. um þetta atriði
fjallar Helga Jónsdóttir (2003) og telur að
samræður geti þróast á mismunandi hátt, þótt
viðfangsefnið sé það sama, ef sjónarmið
einstaklinga eru ólík.
í rannsókninni var notað markmiðsúrtak (e.
purposive sampling), þ.e. þátttakendur voru valdir
sérstaklega vegna þekkingar þeirra á því sem
rannsaka átti (Cohen, manion og morrison,
2000). Við val á þátttökuskólum var reynt að
finna skóla á höfuðborgarsvæðinu með mis marga
nemendur af erlendum uppruna og þar sem
fjölmenningarleg stefna væri mislangt á veg
komin. allir skólarnir eru heildstæðir með
nemendur frá 1.–10. bekk og voru þátttakendur
rannsóknarinnar kennarar á öllum aldursstigum.
Þannig var reynt að ná betur markmiðum rann -
sóknarinnar og fá fjölbreyttara sjónarhorn á
viðhorf kennara til kennslu innflytjendabarna. að
því leyti var um fjölbreytniúrtak að ræða (e.
maximum variation). Haft var samband við
viðkomandi skólastjóra og þeir beðnir að nefna
tvo kennara hver, sem mögulega vildu gefa kost
á sér í rannsókninni. Bogdan og Biklen (2003)
taka fram mikilvægi þess að hafa stuðning
stjórnenda skólans sem heimsóttur er áður en sótt
er um leyfi fyrir rannsókninni til opinberra aðila.
Þátttakendur í rannsókninni voru átta kenn -
arar, konur á ólíkum aldri og með mislanga
reynslu af kennslustörfum, allt frá örfáum árum
til yfir 30 ára reynslu. Þær voru ýmist umsjónar -
82 Rósa Guðbjartsdóttir og Hanna Ragnarsdóttir
Tímarit um menntarannsóknir, 7. árgangur 2010
Tímarit um menntarannsóknir_Layout 1 1/17/11 5:18 PM Page 82