Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.09.1994, Blaðsíða 131

Guðrún Kvaran
Nokkur orð um málið á
Steinsbiblíu
Saga íslenskra biblíuþýðinga er orðin alllöng, jafnvel þótt aðeins sé miðað
við prentaðar útgáfur og þeim textum sleppt sem vitað er um í miðalda-
handritum. Rúm Qögurhundruð ár eru frá því að Guðbrandsbiblía var gefin
út en yngsta biblíuþýðingin er frá 1981 og er sú útgáfa tahn hin tíunda.
Þeir sem fjallað hafa mn íslenskar biblíuþýðingar á liðnum öldum hafa
hnjóðað í þýðingu Steins biskups Jónssonar1 sem var hin þriðja í röðinni,
næst á eftir Þorláksbiblíu (1637-1644). Þeir hafa talið hana versta allra
biblíuþýðinga, dönskuskotna og óvandaða. Þessi þýðing verður hér gerð að
umfj öllunarefni og reynt með samanburði við danska þýðingu og íslenskar
bibhuþýðingar að varpa ljósi á vinnubrögð Steins. Aður en að þeim saman-
burði kemur er rétt að fara fáeinum orðum um Stein biskup og rifja síðan
upp það helsta sem um þýðinguna hefur verið skrifað.
Steinn Jónsson2 fæddist að Hjaltabakka í Húnavatnssýslu 30. ágúst
1660. Hann stundaði nám í Hólaskóla og útskrifaðist þaðan 1683. Eftir
það fékkst hann við kennslu en sigldi utan til Kaupmannahafnar til náms
1686. Því lauk hann 1688 og vígðist þá sem kapellán til Hítardals. Árið
1692 varð Steinn kirkjuprestur í Skálholti í eitt ár en fékk þá Hítames en
síðar Setberg í Eyrarsveit. Steinn var vígður biskup í Hólabiskupsdæmi
1711 og gegndi því embætti til dauðadags 1739.
í biskupstíð Steins var mönnmn orðið erfitt að eignast Biblíuna og
bárust biskupi og Peter Raben stiptamtmanni kvartanir þess efnis.
1 Biblia. Þad er 011 Heil0g Ritning Fyrer Hanns Kongl: Majest: Vors
Allranaadugasta Arfa-Herra-Konvngs Friderichs Fjorda Christelega
Vmmsorgun. Med Kostgiæfni og epter H0fud-Textunum meir enn fyrrum
athugud so og med adskilianlegum Paraleller aukenn. Hoolum i Hialtadal
Anno 1728.
^ a) Áttundi evangeliski biskup á Hólum Hferra] Steinn Jónsson.
Biskupasögur Jóns prófasts Halldórssonar í Hítardal. Með viðbæti. II.
Hólabiskupar 1551-1789. Sögurit II. Bls. 165-169. Reykjavík 1911-1915.
b) Steinn Jónsson. Sama rit. Bls. 173-184.
129