Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.10.2015, Síða 107

106
texta Málfríðar. Greinilegt var að lesskilningur var ekki samur hjá stórum
hluta af yngri kynslóðinni og hinum eldri því að nákvæm lýsing á atburð-
inum sjálfum var ekki nægileg til að vekja upp tilfinningar unga fólksins.
Það virtist vera að unga fólkið gæti ekki eða ætti erfitt með að ímynda
sér söguheiminn og fyndi þar af leiðandi ekki fyrir samhygð með aðal-
persónunni. Vera má að tilfinningaþrungnar frásagnir og viðtöl í fjölmiðl-
um og á veraldarvefnum hafi djúpstæðari áhrif á yngri lesendur en þá sem
eldri eru og kann það að vera ein af ástæðunum.
En það var ekki nóg með að yngri kynslóðin ætti erfitt með að ímynda
sér söguheim Málfríðar heldur kvörtuðu ýmsir þátttakendur yfir því að frá-
sögnin væri ruglingsleg og samhengislaus. Þetta átti ekki við um eldri hóp-
inn. Orðfærið gæti verið ein skýringin á þessum viðbrögðum yngri hópsins.
Kannski er ungt fólk vant því að lesa einkum mjög stutta texta – til dæmis
í netmiðlum – og þar með fyrst og fremst daglegt mál eða samtímablaða-
mannastíl þannig að það ráði einfaldlega verr en þeir sem eldri eru við sam-
fellda kjarnyrta frásögn upp á tvær síður. Með því mælir að niðurstöður gáfu
til kynna að yngri þátttakendur ættu erfiðara með að hugsa um frásagnirnar
sem eina heild og einbeittu sér frekar að hverjum hluta fyrir sig, ólíkt eldri
þátttakendum. En yngri hópurinn kann líka einfaldlega að vera lítt vanur að
takast í alvöru á við texta þannig að hann ráði illa við hið ósagða í honum.
Í texta Gunnars er melódramatíkin mikil og augljós enda sýndi það
sig að fólk átti mun auðveldara með að benda á tilfinningar þar en í texta
Málfríðar. Þátttakendum þótti enda texti Gunnars iðulega mun sorglegri
en texti Málfríðar. Textabrotið úr Fjallkirkjunni einkennist af tíðum líking-
um og upptalningum en þó mest af endurtekningum. Þetta þrennt eykur
melódramatík textabrotsins. Gert var ráð fyrir að einhverjir þátttakendur
kynnu að nefna líkingar, upptalningar og endurtekningar og ræða áhrif
þeirra. Sú tilgáta stóðst alls ekki. Aðeins einn þátttakandi úr eldri hópnum
benti einu sinni á endurtekningu en þá einvörðungu til að láta í ljós þá
skoðun sína að hún færi í taugarnar á honum.
Á meðal atriða sem rannsakanda þótti forvitnilegt að kanna í texta
Málfríðar var draumurinn sem hún lýsir,48 endurtekningarnar „missti ég
48 Í textanum segir: „Föður minn dreymdi draum: Honum þótti sem hann sæi hryssu
nýkastaða og var hún dauð. Tvö folöld voru hjá hryssunni og lifði annað, en hitt
var dautt. Honum þótti hann eiga hryssuna og bæði folöldin, og þótti honum áköf
eftirsjá að þeim báðum, en ekkert varið í að eiga það sem lifði og táknaði það folald
að vísu mig og missti ég þannig föður minn.“ Málfríður Einarsdóttir, Samastaður
í tilverunni, bls. 29.
Bergljót Soffía • guðrún • Sigrún Margrét