Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.1981, Blaðsíða 74

72
MÚLAÞING
í upphafi ræðu sinnar gerir Halldór grein fyrir stöðu þjóðarinnar í
fræðslumálum um 1880, en segir svo: „Um þessar mundir ólst upp í
Stakkahlíð framgjörn, greind, námfús og dugleg stúlka, Arnbjörg
Stefánsdóttir. Fékk hún hér heima nokkra undirbúningsmenntun, hélt
þá til útlanda, Svíþjóðar og víðar, og við viðkynninguna við þá gáfuðu
menningarþjóð ... varð hún þess brátt áskynja... að landar hennar,
Islendingarnir, lágu all aftarlega í fylkingu menningarþjóðanna“. Hall-
dór segir Arnbjörgu verið hafa boðbera nútíðarmenningar og mann-
dóms. Hann segir frá því, að árstillög til félagsins hafi verið frjáls og að
Arnbjörg hafi verið mjög drjúg á metunum í því efni. Félagið var stofnað
1. janúar 1880 og var aðalmarkmið þess að styrkja æskulýð sveitarinnar
til menntunar og menningar. A árunum 1890-1900 var mikið rætt í
félaginu um kvennaskóla Austurlands og 1896 myndaður sjóður með 40
króna framlagi slíkum skóla til eflingar.
IV.
Arnbjörg giftist Sigurði Einarssyni á Sævarenda í Loðmundarfirði 10.
júlí 1894. Þau létu sýslumann gefa sig saman.
Sigurður var fæddur á Glúmsstöðum í Fljótsdal 18. janúar 1859.
Foreldrar hans voru hjónin Einar Eiríksson og Sigríður Sigurðardóttir,
beykis Olafssonar. Ólafur var bróðir Eiríks, föður Sigurðar Breiðfjörðs
rímnaskálds. Sigurður faðir Sigríðar og Sigurður Breiðfjörð voru þvf
bræðrasynir. Mér þykir sennilegt og tel raunar víst, að Sigurður beykir
hafi verið sonur Olafs Breiðfjörðs Jónssonar, sem talinn var bóndi á
Hánefsstöðum í Seyðisfirði í manntalinu 1801, þó hans sé ekki getið þar
meðal barna hans. Sigríður á Sævarenda var talin myndarkona, enda
bjuggu þau Einar allgóðu búi þar.
Sigríður dóttir Arnbjargar segir mér í bréfi, dags. 20. okt. 1977, að
skömmu áður en foreldrar hennar giftust hafi faðir hennar viljað fara
aftur1 til Ameríku með móður hennar, en hún hafi ekki viljað skilja við
Island.
I sóknarmannatali 1893 er Sigurður Einarsson talinn til heimilis hjá
foreldrum sínum á Sævarenda. Eftir að Arnbjörg giftist fluttist hún að
Sævarenda til manns síns og tengdaforeldra. Þau Arnbjörg og Sigurður
eru talin þar til heimilis árin 1894 og 1895, síðara árið ásamt Sigríði
dóttur þeirra, þá eins árs. Næsta ár voru þau á Neshjáleigu í Loðmund-
arfirði ásamt tveimur börnum sínum, Sigríði og Stefáni, þá talinn eins
1 Fór 1887 og segir síðar frá því.