Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.1981, Blaðsíða 94

92
MÚLAÞING
og því ekki ólíklegt að þar hafi verið höfðingi. Hitt má vera, að hann hafi
ekki farið með goðorð eftir að þau voru lögsett af Alþingi. Slíkt mun
hafa skeð víða um land. Aftur á móti gefur það auga leið að slíkir menn
hafa dottið út úr þjóðarsögunni, nema þeir hafi verið miklir slátrarar, ef
einhver lá vel við höggi. Hróar Tungugoði átti að hafa fóstrað Þiðranda
Geitisson og leitt hann til arfs. Hvað kom Hróari í Njálu til að arfleiða
Þiðranda? Sennilega eru tengsl milli Hróars í Tungu og Krossvíkinga.
Nú skal vikið að för Hróars til Krossavíkur er hann bauð Þiðranda til
fósturs.
II.
„Hróar hét maðr. Hann bjó á þeim bæ, er at Hofi hét. Þat er í
Fljótsdalsheraði fyrir vestan Lagarfljót ok fyrir utan Rangá, en fyrir
austan Jiikulsá. Þessi sveit hefir tekit viðnefni af Hróari ok heitir
Hróarstunga. Hann fékk ok viðnefni af Tungunni ok var kallaðr
Tungugoði. Barnlaus maðr var hann ok átti mergð fjár. Hann var þá
gamall maðr.“ (ísl. fornrit XI, 221).
Kannski gæti þetta skilist á þann veg að Hróar hafi verið ríkur maður
og höfðingi og því haldið goðaheitinu. 011 staðarlýsingin gagnvart
Hróari er svo rétt og hárnákvæm að slíkt er næst eindæmi í okkar
fornsögum. Um þetta get eg dæmt, sem nauðþekki allt þetta svæði.
Svona skrifar enginn nema nákunnugur maður.
Víkjum nú að för hans til Krossavíkur:
„Þess er getit, at Hróar gjörir heimanför sína norðr til Vópnafjarðar.
Hann kemr at kveldi í Krossavík hina ytri.“ (Isl. fornrit XI, 221).
Hér bendir ekkert til að hann hafi komið sunnan úr Skaftártungu.
Hitt sýnist liggja beint fyrir að hér hafi kunnugur um vélt, því dagleið er
frá Hofi í Tungu til Krossavíkur í Vopnafirði. Það hefur alltaf verið
véfengt að Hof í Hróarstungu hafi verið til, en svo mun þó vera. Skulum
við nú snúa okkur að hinum týnda stað og freista þess að leita Hofs í
Tungu. Það skal fyrst í huga haft að Hofs-nöfn voru ekki öll aflögð með
kristni. Slíkt gat aftur hent ef bæir voru færðir af einhverjum orsökum.
III.
Milli Gunnhildargerðis og Kirkjubæjar í Tungu eru miklar rústir sem
heita Fornustaðir á samnefndum ás. Rústir þessar hafa aldrei verið
rannsakaðar, en trúlegt er að þær búi yfir einhverju. Staður er í fornu