Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.1981, Qupperneq 129

MÚLAÞING
127
sumra Skaftfellinganna eru enn í Múlasýslum, þótt ýmsir þeirra hafi
flutt aftur út og suíiur eins og gengur. Flutningur Guðrúnar og bræðra
hennar til Héraðs var því síður en svo nokkurt einsdæmi. Sæbjörn
Egilsson á Hrafnkelsstöðum segir á einum stað í dagbókum sínum milli
1880 og 1890 að það vor bafi um það bil 150 manns flutt úr Skaftafells-
þingi til fjarðanna, flest en einnig á Hérað. Það kann að virðast
einkennilegt að þessir Skaftfellingar flytja til Austurlands einmitt á
sömu áratugum og mestu mannflutningarnir verða frá norðaustursvæð-
um landsins til Ameríku. Þó ber að athuga að landþröngt varð í
Skaftafellssýslum á síðari hluta 19. aldar vegna fólksfjölgunar og mikil
rýmkun varð í Múlasýslum vegna Ameríkuferða og þá mátti teljast
eðlilegt að fólk leitaði þangað í staðinn. Ekki er samt víst að Skaftfell-
ingarnir liafi fundið mikið um græna skóga eða gulfnar töflur í grasi í
Múlasýslum. Tvennt er þó óhætt að fullyrða: I fyrsta lagi: að þetta
skaftfellska fólk reyndist dugandi í nýjum heimkynnum eystra ekki
síður en flestir Islendingarnir sem fluttu til Ameríku. í annan stað: að
oft bera einstöku einstaklingar í hópum og jafnvel smáhópar í þjóðfé-
lagsheildum skarðan hlut frá borði, hverju sem um má kenna. Verður
hér staðar numið í spjallinu um Guðrúnu Magnúsdóttur og kominn tími
til að víkja talinu að annarri persónu þessa þáttar, dvalarstöðum hans
svo og hvernig ártöl í dvöl hans tengjast hugsanlega veru Guðrúnar í
Fellum. Og hér kemur einmitt áðurnefndur Þorsteinn Jónsson fram í
dagsljósið.
I Holtakoti í Þóroddsstaðasókn í Suður-Þingeyjarsýslu hjó um 1850
bóndi sá er Jón Þórarinsson hét. Kona hans hét Hólmfríður Aradóttir.
Þau áttu 6 börn, tvær dætur elstar en hið þriðja í röðinni var drengur er
Þorsteinn hét og fæddist 21. júlí 1850. Hin börnin voru nokkru yngri.
Fjölskyldan er flutt að Hriflu 1855 og dvelur þar uns Hólmfríður lést um
1865. Síðan býr Jón áfram með börnum sínum í Hriflu fram yfir 1870 en
síðustu árin eru elstu dæturnar tvær horfnar af heimilinu, þegar
sóknarmannatöl fara fram og líklega giftar burtu. Virðist búhagur Jóns
Þórarinssonar hafa verið heldur óhægur um 1870, því Þorsteinn er
elstur barna á heimilinu en yngri systur og einn bróðir vart af
barnsaldri. En Þorsteinn verður vinnumaður á Landamóti í Þórodds-
staðasókn árið 1873 og næsta vor fer hann að Stóru-Tjörnum í Ljósa-
vatnsskarði. Arið 1875 ræðst hann vinnumaður að Bustarfelli í Vopna-
firði og er þar þrjú ár. Virðist þó hafa ákveðið að fara austur vorið 1874,
því að í skrá um brottflutta í Þóroddsstaðasókn það ár er sagt að hann
hafi flutt þá að Bustarfelli. En af einhverjum ástæðum hefur hann