Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.1996, Qupperneq 108

Múlaþing
Eftir litla stund dunaði dansinn eftir
góðri músík á einfalda harmoniku. Mig
minnir Agúst Olafsson byrja að spila fyrir
dansinum. Margir gátu spilað á þessa
harmoniku og skiptust á meðan ballið stóð,
Sveinn Gíslason á Hofströnd, Jón Þor-
steinsson á Gilsárvöllum, Olafur Gíslason
Osi, Jóhannes Benjamínsson Njarðvík og
Jón Bjamason á Gilsárvöllum, þá 12 ára
gamall. Hann vakti eftirtekt fyrir góða
spilamennsku þetta ungur. Þegar búið var
að dansa æðistund var fólki boðið upp á loft
að drekka kaffi. Borðrými var heldur lítið
og þurfti því að tvískipta kaffidrykkju.
Þegar allir höfðu drukkið nægju sína og
voru komnir í danssalinn aftur, þá kallaði
dansstjórinn, sem var Olafur Gíslason, að
hafa mars. Allir herrar brugðu við að ná sér
í dömu, Olafur fyrstur og bað spilarann um
„Öxar- við ána” og skoraði á alla að
syngja með fullum hálsi. Ólafur þrammaði
fyrstur syngjandi hárri röddu þar til allir
voru komnir út á gólf með dömu og sumir
með tvær, þær voru heldur fleiri en herrarn-
ir. Ólafur stjórnaði marsinum eftir föstum
reglum og ýmsum tilbrigðum eins og eldra
fólkið man eftir. Hann sagði fyrir um hve
mörg pör skyldu dansa í einu, t.d. tvö fyrstu
og hafa myllu með útáskiptingu, síðan þrjú
næstu pör og hafa dömukeðju, sem er
skemmtilegur og fallegur dans ef vel er
dansaður. Þar næst eitt par og sett í horn.
Svona var haldið áfram þar til allir voru
búnir að dansa marsinn. Að endingu skip-
aði dansstjóri að dansa marsinn af með því
að hver herra dansaði einn dans við þá
dömu sem hann marseraði við í upphafi.
Þá var spilaður fjörugur ræll eða polka. Að
því búnu klappaði dansstjórinn og sagði
marsinn búinn og nú yrði dömufrí. Þær
létu ekki á sér standa og renndu sér að þeim
herra sem þeim fannst skemmtilegast og
best að dansa við. Ekki vildu dömurnar
hafa sinn frídans lengi, sögðu þá af sér,
báðu herrana að taka við og bjóða dömum
upp.
Þegar líða tók á nóttina voru dömumar
beðnar um að hafa mars og stjóma honum.
Þær gerðu það, buðu herrunum upp og
þrömmuðu marsinn með söng og gleðskap.
Dömumarsinn gekk eftir sömu nótum og
herramarsinn og endaði með prýði og
klappi. Að því búnu var aftur boðið upp á
kaffi.
Nú tók að morgna og eldra fólkið að
sýna á sér fararsnið, en unga fólkið var á
öðru máli, nú væri fjörspretturinn eftir og
allir í sólskinsskapi til að dansa fram á
gangbjartan dag. Þessari skemmtilegu sam-
komu lauk með því að allir sem gátu tóku
lagið og síðan var þakkað og kvaðst og að
því búnu haldið heimleiðis í góðu veðri og
með ljúfar minningar í brjósti. Við krakk-
amir vorum með danshljóm fyrir eyrunum
allan daginn, hljóm sem minnti á gleðihá-
tíðina sem við tókum þátt í.
Eg var í fyrstu feiminn að bjóða upp
nema systrum mínum, en stelpumar buðu
mér upp þegar þær sáu að eg kunni að
dansa. Eg var því alla nóttina að snúast á
gólfinu með hinar og aðrar stelpur og
skemmti mér býsna vel. Þetta var fyrsta
skemmtisamkoma sem eg kom á, hafði
aldrei áður komið á fund og aldrei séð full-
orðið fólk dansa. Því fannst mér þetta
ógleymanlegt ævintýri.
Nokkrir dansherrar settu svipmót á
dansleiki og annað skemmtanalíf í Borgar-
firði á þessum fyrstu árum aldarinnar. Fyrst
skal frægan telja, Ólaf Gíslason, en fleiri
má nefna, svo sem þá bræður Einar Svein
og Jón Þorsteinssyni Gilsárvöllum, Agúst
Ólafsson, Svein Gíslason á Hofströnd, Hall-
grím Björnsson og Jóhann Benjamínsson
frá Njarðvík. Þetta voru miklir og ágætir
dansmenn sögðu dömumar. Margar glæsi-
106