Skagfirðingabók - 01.01.2002, Page 92

SKAGFIRÐINGABÓK
nýju starfi, en Skúli - minnugur kjaftagarigsins nokkrum árum
fyrr - lét setja hann af við Hólaskóla.
Reykjavík stofnuð d Hólum
Nær örugglega hafa þeir Skúli og Harboe ræðst við í Auðunar-
stofu, íveruhúsi biskupanna á Hólum. Þeir voru nær jafnaldrar,
Skúli 30 ára en Harboe 32 ára gamall, og höfðu báðir lesið
guðfræði á svipuðum tíma við háskólann ytra. Þeir hafa því
getað spjallað um fyrrum kennara sína, sameiginlega kunn-
ingja og svo auðvitað um Kaupmannahöfn - borgina sem Skúli
hafði svo mikið dálæti á. Talið hlýtur einnig að hafa beinst að
Islands gagni og nauðsynjum. Biskupinn hefur spurt um efna-
hag og ástand landsins sem hann átti að þjóna, og hvers vegna
Islendingar væru svo fátækir og geðstirðir sem raun bar vitni.
Skúli hefur væntanlega borið undir hann hugmyndir sínar um
viðreisn Islands sem hann var þá farinn að íhuga og holdguðust
ekki löngu seinna í Reykjavík. Harboe var vel menntaður mað-
ur og tillögugóður, og Skúli hefur vænst þess að einhver eyru
væru fyrir rödd þessa yfirvegaða guðsmanns í Kaupmannahöfn.
Hér fóru auk þess saman hagsmunir beggja. Harboe hefur ver-
ið feginn því að fá styrk frá sýslumanni í þeim mikla and-
blæstri sem hann mætti í embætti sínu fyrsta kastið. Hann
hefur einnig séð að efnahagslegar framfarir væru frumforsenda
fyrir bættu kristnihaldi hérlendis, því hagur kirkjunnar var
órofa tengdur landshag. Sýslumaður hefur haft hvort tveggja í
senn, metnað fyrir þjóð sína og sjálfan sig. Skúli var þess full-
viss að Island hefði næga náttúrukosti, en það sem skorti væri
kjarkur og kunnátta landsmanna sjálfra. Harboe hafði sjálfur
orðið verulega var við sinnuleysi Islendinga í trúmálum og lík-
lega hefur ekki verið erfitt að sannfæra hann um að svipað væri
upp á teningnum í efnahagsmálum.
A miðju sumri 1742 hófu Harboe og Jón Þorkelsson mikla
reisu um landið þvert og endilangt sem stóð næstu þrjú árin.
90