Skagfirðingabók - 01.01.2002, Qupperneq 97

ÞÁ SKÚLI VAR YFIRVALD SKAGFIRÐINGA
bændanna var vegið. Þetta segir Skúli vera fyrstu kynni sín af
prettum einokunarkaupmanna, en þau kynni urðu síðar ærið
náin. I þann tíma var sjaldgæft að Islendingar hefðu einhverja
reynslu af verslun nema ef fyrir bar prang hér innanlands,
enda einokuðu Kaupmannahafnarbúar utanríkisverslun lands-
ins. Einnig var sjaldgæft að sýslumenn eða innlendir valds-
menn veittu kaupmönnum aðhald vegna þess að þeir voru oft
fjárhagslega háðir þeim eða óaði við að reka mál í gegnum
danska réttarkerfið.
Víst er að Skúli hafði mikinn áhuga á verslun og hagvísind-
um, og lagði sig mjög eftir þeim fræðum á námsárum sínum
ytra. Nafnlaus óvinur lýsti þessu svo í hæðniskvæðinu Veður-
vita sem fjallaði um ævi Skúla:
Af norðlensku blóði borinn var,
í barndómi sínum uppólst þar,
kornungur snemma komst hann til
á kaupmanns veseni að gera skil,
og Valskri tungu um veturnar,
þá vöruprangarinn sigldur var;
þá fékk hann smekk og þekking fyrst
á þeirri dýrmætu handels list.
Landsmenn höfðu löngum fylgst allnákvæmlega með hlutum
eins og fatatísku, en virtust kæra sig kollótta um nýjungar í
verktækni á erlendri grundu. Islendingar sem sigldu utan til
náms lærðu helst þrjár greinar; guðfræði, lögfræði og fornbók-
menntir, en fæstir reyndu nokkuð til þess að kynna sér at-
vinnuhætti eða hagskipulag erlendra þjóða. Skúli sjálfur taldi
fáfræði í hagrænum efnum vera eitt svartasta myrkrið yfir
landinu og það var eitt af baráttumálum fógetans að landar
hans lærðu „handel list“ og tækju verslunina í sínar eigin
hendur. Hann lagði þráfaldlega til að einokunarverslunin yrði
afnumin hér við land en konungur tæki þess í stað tolla af inn-
95