Orð og tunga - 01.06.2017, Page 29

Alda B. Möller: Íslenskukennsla í Bessastaðaskóla … 19
skólaárið 1826–1827 voru „Fjölnismenn“ allir í skólanum. Fyrstur út-
skrifaðist Tómas og hlaut m.a. einkunnina „meget got“ í íslenskum
stíl á burtfararprófi í maí 1827. Vorið 1828 útskrifaðist Brynjólfur með
„got“ í íslenskum stíl og Jónas með sama vitnisburði ári síðar. Konráð
kom í skólann haustið 1826 en útskrifaðist vorið 1831 með besta
vitnis burði og einkunnina „meget got“ í íslensku (Sk. 7–3).
Fræðimenn hafa bent á að í skólanum hafi málfar Jónasar bæði í
lausamáli og kvæðum mótast og hann notið þar áhrifa Sveinbjarnar
Egilssonar (Kjartan G. Ottósson 1990:67). Aðrir höfundar hafa kveð-
ið svo fast að orði að segja skáldskap Jónasar beinlínis fram kom inn
vegna áhrifa Sveinbjarnar og Hallgríms Scheving því að þeir hafi
haldið uppi „heiðri málsins“ og verið grundvöllur þeirrar end ur-
reisnar málsins sem fram kom síðar í Fjölni í skrifum Jónasar og Kon-
ráðs Gíslasonar (Benedikt Gröndal 1923:96).
Margt hefur varðveist af skrifum Jónasar frá skólaárum hans og
þar ber hæst æskuljóðin sem hann byrjaði að safna saman í kver.
Stundum fannst honum vistin daufleg í skólanum en huggaði sig þá
við lestur eddukvæða og erlendra skálda (Haukur Hannesson, Páll
Valsson og Sveinn Yngvi Egilsson (ritstj.) 1989:5). Lausamálstextar
Jónasar eru dæmi um málfar hans, stafsetningu og ýmis beygingarleg
atriði málsins og hugsanlega eru þeir einnig til marks um svipmót
íslenskunnar hjá öðrum skólapiltum þessa tíma og hvernig þeim var
kennt að rita íslenskt mál.
Varðveist hefur örlítið handrit, þ.e. nokkur blöð 8,2x5,3 cm, úr
„skólablaði“ sem nefnt hefur verið Íris og mun Jónas hafa skrifað það
allt haustið 1826. Það er dagsett „18 föstudægi þa 3ia Novmb 26“ og
merkt no. 2 en önnur tölublöð virðast týnd. Í ritinu er fyrst kímnigrein
um hebreskukennsluna en síðan þrjár smágreinar og hin síðasta um
dýravernd. Hún er þannig, skrifuð eins og Jónas stafsetti (KG 31.a.1.):
Dyranna Medhöndlan
Valla getum vér hrundid fra oss þeim þánka ad Dyramordid
í þad hærsta leifi st þá naudsyn krefur, e aldrei til eintómrar
skemtunar; valla gétu vér deifa hiá oss þá hugsión ad fyrri
e kedjan þritur vid hastóli hins eilífa, hlióti e þá fynnast
1000 verur lifandi á baki hvura madurin stendur eins langt og
Riúpan á baki veidi mansins.
Vei oss! ef þessir mátt gari vildu fylgia því dæmi ver géfu
þeim.
(Fra haldid sidar.)
tunga_19.indb 19 5.6.2017 20:27:31