Orð og tunga - 01.06.2017, Page 209

Guðlaugur R. Guðmundsson: Erlend nöfn á Innnesjum 199
enda enskukunnátta ekki almenn meðal Íslendinga á þessum tíma.
Foringjar Bretanna leituðu oft til miður vandaðra Íslendinga sem gáfu
þeim uppdiktaðar upplýsingar gegn greiðslu í pundum. Síðan gengu
þessir Íslendingar um og skopuðust að einfeldni bresku foringjanna
(Þór Whitehead 1999:245). Viðhorf yfirmanna öryggisþjónustunnar
voru Íslendingum illskiljanleg sem og samskiptahættir þeir sem
tíðkuð ust í formfastri stéttaskiptingu Breta.
Miklar breytingar urðu á samskiptaháttum setuliðsins og Íslend-
inga þegar bandaríski herinn kom til Íslands. Þessi breyttu viðhorf
tengjast meðal annars tungunum ensku og íslensku.
Með bandaríska hernum komu Vestur-Íslendingar og margir
þeirra voru vel talandi á íslensku. Þekktastur þeirra er Ragnar Stef-
áns son (1909–1988), síðar ofursti, sem var foringi í bandaríska gagn-
njósna liðinu („Counter Intelligence Center Analysis Group“) á Íslandi
á stríðsárunum. Ragnar Sefánsson stjórnaði starfseminni á Norður-
og Austurlandi og hafði bækistöð á Akureyri. Að stríðinu loknu var
hann ráðgjafi bandaríska hersins í samskiptum við Íslendinga með
stuttum hléum til ársins 1958 (Þór Whitehead 1999:244–245).
2.6 Hertækni Bandaríkjamanna og kortagerð
Nýjasta hernaðartækni fylgdi Bandaríkjamönnum. Má þar nefna rat-
sjárstöðvarnar og aðrar fjarskiptastöðvar sem settar voru í nágrenni
við Reykjavíkurflugvöll. Ellefu ratsjárstöðvar mynduðu ratsjárkerfi
banda manna á Íslandi. Aðalstöðin var í Camp Tinker í Almannadal6
aust an Rauðavatns (Þór Whitehead 2002:184). Búðirnar hétu eftir
Clarence L. Tinker, hershöfðingja í bandaríska flughernum. Tinker
fórst í árásarleiðangri á bækistöð Japana á Wake-eyju á Kyrrahafi árið
1942 (Friðþór Eydal 2013:33).
Kortadeild breska hersins dró upp frumdrætti leiðakerfis hersins
umhverfis höfuðborgina á árunum 1940–1941 og fyrstu ensku heitin
bera því breskt svipmót.
Kortadeild bandaríska hersins teiknaði nákvæm kort á árunum
1941–1943 og eru þau besta heimildin um skipulag svæðisins í ná-
grenni Reykja víkur og þau ensku heiti sem notuð voru á styrjaldar-
árunum.
Eitt besta kortið með örnefnum á Stór-Reykjavíkursvæðinu er frá
6 Í Almannadal komu áður fyrr saman höfuðleiðir úr sveitunum austanfjalls og úr
Borgarfirði. Þaðan lágu leiðir í verstöðvarnar.
tunga_19.indb 199 5.6.2017 20:28:08