Jökull


Jökull - 01.01.2014, Síða 24

Jökull - 01.01.2014, Síða 24
B. A. Óladóttir et al., Katla is one of the best known volcanic systems in Iceland when it comes to eruption history. Its activ- ity is mostly explosive, eruption frequency has been estimated for the last 8400 years and volume esti- mates exist for many of the historical eruptions (e.g. Larsen, 2000, 2010; Óladóttir et al., 2008). Field observations around the Katla volcano indicate that Katla eruptions occurring towards the end of prehis- toric time in Iceland, i.e. before 870 AD, were larger and formed thicker tephra layers than the historical eruptions, i.e. after 870 AD, and that these large erup- tions were more frequent before the settlement of Ice- land (e.g. Figure 3.13 in Larsen, 2010). Selected pre- historic Katla tephra layers have been mapped and their volumes estimated with the aim of comparing them to known volumes of historical tephra layers. Geological context Iceland is one of the most active and productive sub- aerial volcanic regions on Earth, with volcanic events occurring on average every 3–4 years (Guðmunds- son et al., 2008), and a postglacial magma output rate of ≥5 km3/100 years (Thordarson and Höskulds- son, 2008). Iceland covers 103,000 km2, of which the Neovolcanic zones cover about 30%. The volcan- ism follows four main areas, the Snæfellsnes, North- ern, Western and Eastern volcanic zones (Figure 1), of which the Eastern one is responsible for >80% of eruptions and 60% of erupted magma in post- glacial times (Sæmundsson, 1979, Thordarson and Höskuldsson, 2008). Due to the fact that the most ac- tive volcanic systems are, at least partly, covered with glaciers, explosive volcanism is the dominant type (77%) although about 90% of eruptions are basaltic (Thordarson and Höskuldsson, 2008). The most active Icelandic volcanic systems are Grímsvötn, Bárðarbunga–Veiðivötn, Hekla and Katla (Thordarson and Larsen, 2007, Larsen and Eiríksson, 2008b). The eruption frequency of these systems is known from written documentation and tephra stud- ies (e.g. Sigurður Þórarinsson, 1967; Larsen et al., 1998; Larsen, 2000; Óladóttir et al., 2008, 2011a) but little is known of erupted volumes and much of that knowledge is focused on the largest or the most re- cent eruptions (e.g. Thorarinsson, 1954; 1967; Thor- arinsson and Sigvaldason, 1972; Larsen and Thorar- insson, 1977; Grönvold et al., 1983; Róbertsdóttir, 1992; Larsen et al., 1992; 1999; 2013; Larsen, 2010; Guðmundsson et al., 2013). Some of Europe’s largest explosive eruptions occur in Iceland but maps of less than 10% of the Icelandic tephra layers have been published (Thordarson and Höskuldsson, 2008). Katla The Katla volcanic system is located on the southern part of the EVZ (Figure 1). It is the most produc- tive volcanic system in Iceland in historical time but has the fourth highest eruption frequency (Thordarson and Larsen, 2007). The volcanic system consists of a glacier covered central volcano in the southwestern part and a fissure swarm that reaches northeast (Fig- ure 1). The central volcano features a 100 km2 (14 by 9 km) caldera within which all observed eruption sites are located (Larsen, 2010). Activity on the Katla volcanic system is well known during the historical period (from the settle- ment of the Vikings in ∼870 AD) from written ac- counts, soil and ice sections (e.g. Thorarinsson, 1959; 1975; 1981; Jakobsson, 1979; Einarsson et al., 1980; Larsen, 2000; 2010). Volumes on land of nine his- torical eruptions have been estimated to range from 0.04–0.8 km3 of uncompacted (UCP) or freshly fallen tephra (Larsen, 2010), in addition to the large Eldgjá eruption that produced ∼4.5 km3 of UCP tephra. The total volume of K-1755, one of the most voluminous Katla layer in historical time, has been estimated at 1.5 km3 UCP (including tephra that fell outside of Ice- land; Thorarinsson, 1975). The prehistoric time is less well known but based on tephra studies it has been estimated that a mini- mum of ∼280 basaltic explosive eruptions have taken place in Katla in the ∼7300 prehistoric years stud- ied (Óladóttir et al., 2005). Most of these erup- tions originate from the central volcano itself, beneath the glacier that, according to sulphur content in the tephra, has existed during the last 8400 years (Óla- dóttir et al., 2007). There have not been many ef- fusive lava-forming eruptions on the Katla volcanic system during prehistoric time but 5–10 relatively mi- nor eruptions are known, most of them probably older than 4000 years (Larsen, 2000; Jóhannesson et al., 1990). 24 JÖKULL No. 64, 2014
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160

x

Jökull

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.