Tímarit Máls og menningar - 01.02.2010, Blaðsíða 46

Á r n i F i n n s s o n
46 TMM 2010 · 1
18. desember sagði Bandaríkjaforseti að mikilvægasta forsenda þess að
ná tilætluðum árangri væri að skapa traust milli iðn­ og þróunar­
ríkja.41
Ávinningur Kaupmannahafnarþingsins
Á örfáum árum hefur loftslagsvandinn orðið mikilvægasta verkefni
Sameinuðu þjóðanna, fastur liður á fundum G8­ og G20­ríkja, eitt
helsta umfjöllunarefni fjölmiðla. Þátttaka 115 þjóðarleiðtoga í Kaup­
mannahöfn með Kína, Indland, Suður­Afríku og Brasilíu í forustuhlut­
verki ásamt Bandaríkjunum og Evrópusambandinu staðfestir enn þá
niðurstöðu Ríó­ráðstefnunnar að loftslagsbreytingar og þróun hagkerfa
ríkja suðursins verða ekki leyst sitt í hvoru lagi.
Loftslagsbreytingar eru nú eitt helsta viðfangsefni allra ríkja heims.
Almenn umræða og þekking á loftslagsbreytingum – orsökum og
afleiðingum – hefur stóraukist í kjölfar loftslagsþingsins í Kaupmanna­
höfn. Frjáls félagasamtök, hagsmunasamtök atvinnulífsins, kirkjur42,
trúfélög og hjálparsamtök hafa með starfi sínu náð til æ fleiri. Í ljósi nýs
bandalags Kína, Indlands, Suður­Afríku og Brasilíu má ætla að lofts­
lagsumræðan muni í ríkara mæli tengjast Þúsaldarmarkmiðum Sam­
einuðu þjóðanna.43
Í upphafi 6. áratugar síðustu aldar þótti ljóst að alþjóðlegur hafréttur
þjónaði öðrum fremur þeim heimsveldum sem á öldum áður byggðu
útþenslu sína á öflugum flota og gátu þar með stjórnað heimsverslun­
inni. Um 30 árum síðar var nýr Hafréttarsáttmáli undirritaður og varð
hann að alþjóðalögum árið 1994. Að sama skapi verður loftslagsvandinn
ekki leystur nema með lagalega bindandi sáttmála á vettvangi Samein­
uðu þjóðanna, sem tekur mið af réttlátari skiptingu auðæfa jarðar.
Tilvísanir
1 Forseti Íslands sagði í nýársávarpi sínu þann 1. janúar s.l: „Við erum í fremstu röð ríkja heims
í nýtingu hreinnar orku, jarðvarma og vatnsafls. Veröldin kallar á árangur hliðstæðan þeim
sem hér hefur náðst á undanförnum áratugum. Boðskapurinn frá loftslagsráðstefnunni í
Kaupmannahöfn er að orkubylting og margvísleg landgræðsla verða dagskipun komandi tíma.
Íslenskar rannsóknir, reynsla og þekking verða þá öðrum enn verðmætari.“
2 Til að bæta um betur sagði forsætisráðherra í ávarpi sínu: „En víst er að umgengni okkar um
landið, ásamt hóflegri nýtingu gæða þess, verður sífellt mikilvægara viðfangsefni íslenskra
stjórnmála.“ Málaflokkurinn nálgast þungamiðju íslenskra stjórnmála.
3 Sjá http://www.umhverfisraduneyti.is/frettir/nr/1468 og http://www.umhverfisraduneyti.is/
frettir/nr/1530.
4 Sjá grein Svandísar Svavarsdóttur, umhverfisráðherra, http://www.umhverfisraduneyti.is/
frettir/Ymislegt_forsida/nr/1435. Í fréttatilkynningu frá umhverfisráðuneytinu dags. 18.