Tímarit Máls og menningar - 01.09.2011, Blaðsíða 78

I n g i b j ö r g S ó l r ú n G í s l a d ó t t i r
78 TMM 2011 · 3
Konur í arabaheiminum binda miklar vonir við þá lýðræðishreyfingu
sem fór af stað í uppreisninni og eru bjartsýnar á réttarbætur í þágu
kvenna. Það var því verulegt áfall þegar á þær var ráðist, bæði með
orðum og hnefum, á mótmælafundi þeirra á Tahrir-torgi á alþjóðlegum
baráttudegi kvenna 8. mars. Þær voru kallaðar öllum illum nöfnum,
hæddar og smáðar, barðar og grýttar. Urðu þær að flýja af torginu og
leita skjóls undan ofbeldinu. Fáir urðu til að rísa þeim til varnar – ekki
heldur félagar þeirra í fyrri aðgerðum á torginu.7 Þá lét herinn til skarar
skríða gegn konum sem tóku þátt í almennum aðgerðum á torginu
í mars. Voru konur handteknar af handahófi og haldið í fangelsi á
vegum hersins í einhverja daga án formlegrar ákæru. Áður en þær voru
leystar úr haldi voru ógiftar konur í hópnum svo neyddar til að undir-
gangast kynskoðun til að ganga úr skugga um að þær væru „óspjallaðar
meyjar“. Fyrir þessu stóð herinn sem konurnar héldu að væri á bandi
mótmælenda. Það kann að vera að herinn sjái sér hag í mótmælunum
en hann sér engan hag í auknu frelsi og réttindum kvenna – nema síður
sé.
Og eins og svo oft áður við svipaðar aðstæður í öðrum löndum sýna
konur körlum fulla samstöðu, eru umburðarlyndar og þolinmóðar og
bíða þess að röðin komi að þeim. Vilja ekki gera of miklar kröfur fyrir
sjálfar sig og trúa því að mikilvægast sé að koma á auknu lýðræði og
jöfnuði og svo komi röðin að þeim. En það er ekki þannig, hefur aldrei
verið og verður aldrei vegna þess að það er ekkert til sem heitir lýðræði
og jöfnuður ef jafnræði og jafnrétti kynjanna er ekki innifalið.
Áhrifin á Vesturlöndum
Uppreisnin í arabaheiminum kom stjórnmálamönnum og frétta skýr-
endum á Vesturlöndum algerlega í opna skjöldu og segja má að eina
ferðina enn hafi sannast að maður sér það sem maður býst við að sjá og
vill sjá. Þegar horft er í baksýnisspegilinn sjá hins vegar allir augljósa
váboða sem og hið röklega samhengi hlutanna og hvernig allt stefndi í
uppgjör.
Sjálfsagt hefur uppreisnin í Túnis komið mönnum mest á óvart. Túnis
var vinsæll ferðamannastaður og það sem blasti við ferðamönnum voru
hvítar sandstrendur með glæsihótelum og sólhlífabreiðum. Ben Ali
forseti var tákngervingur stöðugleikans og Bandaríkin, Frakkland,
Evrópusambandið og alþjóðlegar fjármálastofnanir stóðu þétt á bakvið
hann. Allir þessir aðilar þreyttust ekki á að hrósa stöðugleikanum og
efnahagsuppbyggingunni í Túnis, hægri en öruggri aðlögun að alþjóða-