Tímarit Máls og menningar - 01.09.2011, Blaðsíða 76

I n g i b j ö r g S ó l r ú n G í s l a d ó t t i r
76 TMM 2011 · 3
sem mótast hafa á 60 árum, finna varanlega lausn sem virðir orðræðu og
sársauka beggja aðila og gerir báðum kleift að lifa með reisn á svæðinu.
En til að þetta megi takast þarf að ýta mönnum sem hafa eignarhald á
deilunni út af sviðinu. Pólitísk tilvera slíkra manna réttlætist oftar en
ekki af andstæðingnum en ekki endilega því sem þeir hafa fram að færa.
Þetta er þekkt víða um heim. Frummyndin á sér spegilmynd og hvorug
getur án hinnar verið. Sú hugarfarsbylting sem fylgir arabíska vorinu
þarf ekki síst að felast í því að losa gömul átök úr viðjum þessara manna
og leiða þau til lykta eftir skynsamlegum leiðum. Á allsherjarþingi
Sameinuðu þjóðanna í september ræðst hvort tekst að koma deilunni í
farsælan farveg sem leiðir til tveggja ríkja lausnar eða hvort hún veldur
uppreisn og átökum á svæðinu sem getur dregið mikinn dilk á eftir
sér.
Staða kvenna
Gríðarlega mikið er skrifað í blöð, tímarit og á vefsíður um ýmsar hliðar
uppreisnanna í arabalöndunum en það er ekki auðvelt að finna efni
um áhrif þeirra á stöðu kvenna. Það segir sína sögu um hvert matið
er á mikilvægi mannréttinda kvenna. Staða kvenna er mjög bágborin
í öllum uppreisnarlöndunum og réttindi þeirra fyrir borð borin. Af
134 ríkjum sem metin eru af World Economic Forum eru Sýrland og
Egyptaland í sæti 124 og 125 þegar kemur að jafnrétti kynjanna. Í Túnis
er ástandið heldur skárra en það er í 107. sæti. Það er því til mikils að
vinna fyrir konur. Flest bendir til að fólkið sem var í fararbroddi upp-
reisnarhreyfinganna hafi verið merkilega laust við fordóma og opið fyrir
þátttöku allra, kvenna jafnt sem karla. Skipulag uppreisnanna var laust
í reipunum og það má kannski orða það þannig að það hafi bæði verið
fljótandi og flatt og þar með laust undan áhrifum hefðbundinna flokks-
stofnana og trúarlegum jafnt sem pólitískum slagorðum. Einmitt þess
vegna náði uppreisnarhreyfingin til venjulegs fólks og tókst að virkja
konur sem voru mjög afgerandi þátttakendur í uppreisnarhreyfing-
unum og stóðu þar þétt við hlið karla.
Þegar uppbyggingarstarfið hófst í kjölfar brotthvarfs Mubaraks af
forsetastóli hefði verið ástæða til að ætla að þær fengju eðlilega hlutdeild
í því starfi en sú er alls ekki raunin. Í stjórnlagaráðinu sem falið var að
semja tillögur að breytingum á stjórnarskránni störfuðu engir kvenkyns
sérfræðingar þrátt fyrir að Egyptar eigi marga slíka bæði á sviði laga og
stjórnarfars. Auglóst er að konur eiga engan stuðning vísan og verða
sjálfar að brjóta sér leið að þeim samningum sem gerðir verða í kjölfar