Tímarit Máls og menningar - 01.09.2011, Blaðsíða 137

D ó m a r u m b æ k u r
TMM 2011 · 3 137
Billy’s Boots. Sagan segir frá Kalla, eða
munaðarleysingjanum Billy Dane, sem
verður knattspyrnusnillingur í hvert
sinn sem hann reimar á sig knatt-
spyrnustígvél gamla miðframherjans
„Dead-Shot“ Keen. Þrátt fyrir mikilvægi
skónna, tekst Kalla furðuoft að glata
þeim á ögurstundu og reynir þá á snar-
ræði greiðvikinna húsvarða eða snjallra
skóara.
Fótboltastrákarnir
Kalli í knattspyrnu er hluti af rótgróinni
bókmenntagrein: strákafótboltabókum.
Slíkar sögur eru öskubuskuævintýri um
persónur sem keppa að tilteknu mark-
miði, hvort sem það er að leika fyrir
landsliðið, verða atvinnumenn í knatt-
spyrnu eða bara skora sigurmarkið á
héraðsskólamótinu og vera borinn útaf í
gullstól. Oftar en ekki þarf söguhetjan
að yfirvinna fötlun, fordóma eða ætt-
leysi sitt og leiðin að lokasigrinum er
mörkuð af ótal smáorrustum með
dramatík sem takmarkast þó af mörk-
um hins raunhæfa í knattspyrnuleikjum
táningaliða.
Ævisaga Gunnars Thoroddsens eftir
Guðna Th. Jóhannesson er að sumu leyti
strákafótboltabók. Hún er saga keppnis-
manns í stjórnmálum, sem nýtur sín
best þegar komið er út í kosningar, próf-
kjör eða við að smala á landsfundi.
Embættin og vegtyllurnar eru bikararn-
ir og medalíurnar. Best er að verða
landsliðsfyrirliði á Bessastöðum, næst-
best að hampa Íslandsmeistaratitlinum
nokkur ár í röð – sem forsætisráðherra.
Áhugamaðurinn um íslenska stjórn-
málasögu drekkur í sig frásögnina af
pólitískum væringum, en áttar sig á því
eftir miðja bók að hún fjallar fyrst og
fremst um kosningar. Þá er Gunnar best-
ur. Á milli þeirra tekur svo við eirðarlaus
biðin eftir næstu rimmu, álíka tilgangs-
laus og myndarammarnir sem sýndu
Kalla knattspyrnukappa sendast fyrir
ömmu sína eða stunda heimanámið.
Gunnar Thoroddsen er borgarstjóri í
Reykjavík um tólf ára skeið og almennur
borgarfulltrúi nokkru lengur. Á þeim
tíma eru stórar ákvarðanir teknar sem
varða þróun og uppbyggingu höfuðstað-
arins, ekki hvað síst í orkumálum þar
sem ráðist er í stórvirkjanir í Sogi og
stórfellda hitaveituvæðingu. Lesandi
bókarinnar fær þó aldrei á tilfinninguna
að þróun mála hefði orðið með verulega
ólíkum hætti þótt Gunnars hefði ekki
notið við eða jafnvel þótt aðrir flokkar
hefðu verið við stjórnvölinn.
Þannig þarf lesandinn að halda vel
einbeitingunni til að fylgjast með hvort
hægri- eða vinstristjórnir eru við völd í
þinginu eftir því sem sögunni vindur
áfram. Hitamál eins og hersetan eða
uppbygging stóriðju sigla áreynslulítið
framhjá, meðan Gunnar býr sig undir
næsta kosningaslag í héraði.
Sókn í stöðutákn
Einhver kynni að freistast til að kenna
sagnaritaranum um þessar áherslur – að
gamli íþróttafréttaritarinn og Stjörnu-
maðurinn úr Garðabænum hafi látið
boltablætið hlaupa með sig í gönur. Ein-
föld upprifjun á stjórnmálaferli Gunn-
ars Thoroddsens bendir hins vegar til að
svo sé ekki. Gunnar var einfaldlega
stjórnmálamaður sem var að mestu leyti
drifinn áfram af kappinu sem fylgdi
kosningabaráttu og metorðagirnd, sem
stundum gat tekið á sig skrítnar myndir.
Þannig er merkilegt að sjá hvernig
Gunnar lét sér það lynda sem fjármála-
ráðherra í Viðreisnarstjórninni að vera
settur á hliðarlínuna þegar kom að
hinum stórfelldu breytingum á íslensku
efnahagslífi sem sú stjórn knúði í gegn.
Gunnar var sjálfur meðvitaður um
ímynd sína sem hugsjónalítils stjórn-
málamanns. Í metsöluviðtalsbók Ólafs