Tímarit Máls og menningar - 01.09.2015, Blaðsíða 4

4 TMM 2015 · 3
Steindór J. Erlingsson
Hugleiðing um áföll og
sjálfsvígshugsanir
Þegar lífsins löngun hverfur
lífið er eðli sínu fjær
Kristján Jónsson, Fjallaskáld
Í ljósinu frá jeppanum blasti gapandi brjóstkassinn við og ég hugsaði
skelfingu lostinn: „Get ég bjargað lífi mannsins?“1 Dauðahryglurnar og
hræðslan við að verða sjálfur skotinn nístu mig inn að beini. Ég varð að
yfirgefa staðinn, dröslaði deyjandi manninum inn í jeppann og brunaði
á spítalann, ef spítala skyldi kalla. Stöðvaði í niðamyrkri og tók líflítinn
líkamann út. Á meðan ég hljóp með hann inn á daunillan spítalann sá ég og
heyrði líf mannsins fjara út. Hann dó nokkru síðar.
Þessi atburður, sem átti sér stað er ég vann sem sjálfboðaliði um nokk-
urra mánaða skeið í Eþíópíu, var endapunkturinn á eins og hálfs sólarhrings
atburðarás sem ég á enn erfitt með að trúa að ég hafi upplifað. Erfið veikindi
bundu óvænt enda á dvölina. Reynslan í Afríku, framandleiki tilverunnar
eftir heimkomuna, langvinn veikindi og martraðir virðast hafa orðið þess
valdandi að hugsunin um sjálfsvíg hefur fylgt mér alla tíð síðan. Nýlega
vörpuðu skrif rithöfundanna Albert Camus, Leo Tolstoy og Primo Levi nýju
ljósi á reynsluna. Loksins, eftir 27 ára baráttu, eygi ég von um að sjá út úr
myrkrinu.
Afríka
Á tuttugasta og öðru aldursári ákvað ég að halda á vit ævintýranna og fór
til bæjarins Bahr Dar í Eþíópíu á vegum Rauða kross Íslands (RKÍ). Ég var
að vissu leyti að flýja tilfinningalega erfiðleika sem fylgdu í kjölfar síendur-
tekinna ofsahræðslukasta sem hófust skyndilega fjórum árum fyrr með
tilheyrandi svima, dofa, hröðum hjartslætti og örri öndum (ég mun ekki
styðjast við sjúkdómshugtök geðlæknisfræðinnar, í þessu tilfelli felmturs-
röskun, enda tek ég undir með fræðimönnum sem efast um vísindalegan
grundvöll geðgreininga2). Auð vitað bar ég erfiðleikana ekki utan á mér. Ef sú