Tímarit Máls og menningar - 01.09.2015, Blaðsíða 80

80 TMM 2015 · 3
B ó k m e n n t a h á t í ð
útlistað hér4 því í þessari grein verður athyglinni beint að afköstum Eggers
á öðrum sviðum en ritstörfum. Það hefur verið sagt um Eggers að ritstörfin
séu eingöngu dagvinnan hans (í heimi þar sem fæstir rithöfundar geta einu
sinni leyft sér að hafa ritstörf að atvinnu) og þess utan sé hann ekki bara
útgefandi heldur bókmenntalegur mannvinur og aktívisti og ötull talsmaður
nemenda og kennara. Sjálfur segir hann að skylda rithöfunda sé eingöngu
að skrifa vel en hann hafi langað að hafa áhrif á umheiminn á áþreifanlegri
hátt. Hann er draumóramaður en draumar hans eru þó miklu meira en órar
því með mikilli elju og bráðsmitandi hugsjón hefur honum tekist að koma
á fót fleiri góðgerðarsamtökum og verkefnum en unnt er að halda utan um.
Greinarhöfundur ætlar samt að reyna:
Árið 2002 opnaði McSweeney’s nýja skrifstofu í San Fransisco og Eggers
ákvað að innrétta bróðurpart hennar undir heimanámsaðstoð fyrir nem-
endur úr nágrenninu. Hugmyndin var sú að kollegar hans í útgáfubrans-
anum hefðu allir þekkingu á og ástríðu fyrir tungumálinu og gætu gefið
hluta af tíma sínum til að veita nemendum þá einstaklingsaðstoð sem
þeir fengju ekki í skóla eða heima hjá sér. Auk heimanámsaðstoðar yrði
nemendum einnig boðið upp á fjölbreytt úrval af skapandi ritsmiðjum. Nýja
húsnæðið reyndist vera þeim skilyrðum háð að þar væri starfrækt verslun
svo að Eggers greip til þess ráðs að opna búð til að þjónusta sjóræningja
Flóasvæðisins (og þá sem lengra kæmu að). Í vandamálum felast oft tækifæri
og sjóræningjaverslunin reyndist ekki bara auka á ánægju barnanna sem
sóttu 826 Valencia (sem er bæði heiti ritversins og heimilisfang þess) heldur
fór hún fljótlega að standa undir húsaleigunni. Starfsemin fór fljótt að
vaxa, enda þörfin mikil, og færði út kvíarnar inn í skólana auk þess sem
nemendahópar heimsækja ritverið á skólatíma. Í dag starfa þar yfir 1.700
sjálfboðaliðar við að virkja áhuga nemenda á aldrinum 6 til 18 ára á ritlist.
Eitt megineinkenni starfsins frá upphafi hefur verið að gefa verk nemenda
út á prenti enda telur Eggers að börn eigi rétt á að vera tekin alvarlega.
Ímyndunarafl þeirra og sköpunarverk eigi fullt erindi við umheiminn og
börnin leggi sig meira fram en við nokkuð annað þegar þau vita að skrifin
komast á varanlegt form. Síðar stofnaði Eggers landssamtökin 826 National
og undir þeirra hatti starfa nú sjö miðstöðvar víða um Bandaríkin (með
tilheyrandi ofurhetju- og tímaferðalangaverslunum) sem þjónusta árlega
32.000 nemendur og gáfu út 990 rit nemenda skólaárið 2013–14.
Árið 2008 tók Eggers á móti TED verðlaununum fyrir verkefnið og notaði
tækifærið til að koma á framfæri ósk sinni að allir skapandi einstaklingar
leiti leiða til að koma á samstarfi við skóla í umhverfi sínu með það að mark-
miði að virkja sköpunargáfu barna. Með eldmóði sínum hratt hann af stað
byltingu og í dag eru starfandi sautján ritver að fyrirmynd 826 víðsvegar
um heiminn (og það er einlæg ósk greinarhöfundar að Ísland bætist fljótt í
hópinn) auk fjölmargra smærri verkefna í Bandaríkjunum sem heyra ekki
undir landssamtökin.