Tímarit Máls og menningar - 01.09.2015, Blaðsíða 75

TMM 2015 · 3 75
Sigurlín Bjarney Gísladóttir
Andersson og Anderson
Um viðtökur bókar Lenu Andersson „Í
leyfisleysi“ og hugleiðingar um mörk/
markleysi raunveruleika og skáldskapar.
„Ég er Hugo Rask,“ sagði sænski kvikmyndagerðarmaðurinn Roy Anderson
í viðtali við sænska blaðið Fokus í október á síðasta ári. Hugo Rask er önnur
aðalpersóna bókarinnar Í leyfisleysi (Egenmäktigt förfarande) eftir Lenu
Andersson en hún kom út í fyrra hjá Bjarti í
þýðingu Þórdísar Gísladóttur. Roy Anderson
bætti því við að hann hefði umgengist Lenu
fyrir nokkrum árum og ýjaði þar með að því að
aðalpersóna bókarinnar, Ester Nilsson, byggði
á höfundinum sjálfum. Það hefur eflaust sitt að
segja að áður en Roy Anderson steig fram með
ummæli sín höfðu margir slúðrað um þessi
tengsl en vitað var að Anderson og Andersson
höfðu verið í sambandi sem slitnaði upp úr. Allt
vekur þetta spurningar um tengsl raunveruleika
og skáldskapar og hvort sú aðgreining skipti yfir
höfuð máli. Birtist hér martröð höfundarins? Er þetta einsdæmi?
Sænski höfundurinn Lena Andersson starfar sem rithöfundur og dálka-
höfundur í Dagens Nyheter. Hún hefur gefið út 10 bækur frá árinu 1999
og fyrir bókina Í leyfisleysi hlaut hún August verðlaunin árið 2013 ásamt
Bókmenntaverðlaunum Svenska Dagbladet. Hin virtu August verðlaun
hafa verið veitt frá árinu 1989 en þau eru kennd við August Strindberg og
eru á vegum Félags sænskra bókaútgefenda. Bókin fjallar um Ester Nils-
son, ráðsetta og klára konu, sem fær það verkefni að halda fyrirlestur um
listamanninn Hugo Rask. Fyrirlesturinn heppnast vel og sjálfur er Hugo
viðstaddur og heillast mjög. Með þeim tekst vinátta sem þróast yfir í stutt
ástarsamband. Ester verður svo gagntekin af honum að hún lætur hjónaband
sitt lönd og leið. Textinn hverfist um vangaveltur Esterar um Hugo og vefur
sjálfsblekkingar og þráhyggju stækkar og þykknar smám saman. Lesandinn
er leiddur inn í þennan kæfandi vef en hann raknar upp í lokin.
Eftir viðtalið í Fokus kom Roy Anderson fram í sjónvarpsviðtölum í