Tímarit Máls og menningar - 01.09.2015, Blaðsíða 95

Ó l g a u n d i r s l é t t u y f i r b o r ð i
TMM 2015 · 3 95
franskar á grilli uppi við stöðina. Ég hlustaði á útvarp meðan ég borðaði. Öll hljóð
úr hinum herbergjunum urðu til þess að ég spenntist upp.
Rødby-Puttgarden, 16. kafli
Textinn – það sem stendur og það sem ekki stendur
Auk sögusviðs og persóna Helle Helle á jaðrinum er lágvær og áreynslulaus
stíllinn helsta einkenni hennar. Yfirborð texta Helle Helle er einfalt, þ.e.
setningarnar eru hvorki langar né flóknar að gerð. Textinn er blátt áfram
en þungi hans liggur afdráttarlaust í því sem er ósagt. Þrátt fyrir hversu
áreynslulaus hann er á yfirborðinu er, þegar að er gáð, greinilegt að hvert
orð er úthugsað, hann er hlaðinn smáatriðum sem máli skipta og að undir
honum kraumar andblær og upplýsingar sem aldrei eru orðaðar. Sem dæmi
notar hún oft veður til þess að undirstrika stemmningu og líðan persóna
fremur en að nota mörg orð til að lýsa henni beint.
Sú sem þetta ritar nálgast rithöfundinn Helle Helle fyrst og fremst sem
þýðandi. Texti Helle Helle er afar ögrandi verkefni fyrir þýðanda af þeim
ástæðum sem að framan greinir. Glíma þýðandans snýst um hvernig eigi að
koma því til skila sem liggur undir orðunum sem mynda yfirborð textans,
því sem textinn miðlar án þess að það komi beinlínis fram í þeim orðum
sem mynda hann.
Tómi plastpokinn er við fæturna á mér. Ég heyri í honum þegar ég rétti úr öðrum
fætinum. Annars heyrist endrum og sinnum væl í fjarska, líklega í uglu. Ég bíð eftir
að hún segi eitthvað um vælið, en hún segir ekki neitt. Andardráttur okkar heyrist
bara þegar annað okkar sýgur upp í nefið eða andar þungt frá sér. Hálsinn á mér er
þurr. Ég reyni að reikna út hvað ég hafi drukkið mikið síðan í morgun. Það er ekki
mikið. Neglurnar á henni hljóta að vera frekar langar, hún er farin að tromma með
þeim á trégólfið. Fyrst með annarri hendi, svo með hinni. Nú fer hún yfir í annan
takt sem minnir á kampavínstappalagið sem er í sjónvarpinu á gamlárskvöld, hún
slær sama taktinn með báðum höndum. Fæturnir mínir kippast til, pokinn fer að
hreyfast. Loksins er hún búin, hún blæs ákveðið frá sér gegnum nefið.
Hvis det er, 7. kafli
Verðlaunuð og þýdd
Helle Helle er margverðlaunaður höfundur. Sem fyrr segir er hún tilnefnd
til Bókmenntaverðlauna Norðurlandaráðs sem veitt verða í Reykjavík í lok
október í ár. Hún hefur einu sinni áður verið tilnefnd til Bókmenntaverðlauna
Norðurlandaráðs en það var fyrir Ned til hundene árið 2008. Þá hefur Helle
Helle hlotið sænsk bókmenntaverðlaun sem kennd eru við Per Olof Enquist
og veitt eru evrópskum rithöfundi (Jón Kalman Stefánsson hlaut þessi
verðlaun 2011) og allnokkur dönsk bókmenntaverðlaun, meðal annars