Tímarit Máls og menningar - 01.09.2015, Blaðsíða 93

Ó l g a u n d i r s l é t t u y f i r b o r ð i
TMM 2015 · 3 93
Dette burde skrives i nutid (Þetta ætti að skrifa í nútíð) kom út árið 2011.
Í þeirri skáldsögu segir af ungri konu sem býr í litlum bæ og fer á hverjum
morgni með lestinni til Kaupmannahafnar og er að sögn í háskólanámi.
Hún sækir hins vegar ekki einn einasta tíma eða stundar námið að öðru
leyti. Einsemd og tengslaleysi einkennir líf aðalpersónunnar sem veit ekkert
hvað hún vill í lífinu en er í mun að fólkið í kringum hana telji hana vera á
beinni braut.
Nýjasta skáldsaga Helle Helle er Hvis det er (Eða hvað) sem kom út haustið
2014. Hér verður sú breyting á að sögumaðurinn er karlmaður. Hann er ráð-
villtur eins og kvenpersónur Helle Helle. Kona sem verður á vegi hans þegar
hann er týndur úti í skógi er hins vegar þungamiðja sögunnar. Bæði eru þau
jafntýnd í lífi sínu eins og í skóginum að því leyti að þau virðast eiga afar lítil
tengsl við annað fólk og líf þeirra skortir tilgang.
Sækir sögusviðið í upprunann
Ættarnafnið Helle er ættað frá langömmu höfundarins og hefur fylgt henni
allt frá því að fyrsta bók hennar kom út þegar hún var 28 ára gömul. Áður
hafði hún hins vegar borið þrjú ættarnöfn sem breyttust með breyttri hjóna-
bandsstöðu móður hennar og fyrsta smásaga hennar var birt undir nafninu
Helle Krogh Hansen í danska dagblaðinu Information árið 1987.
Helle ólst upp í bænum Rødby á Lálandi og vann einmitt um stutt skeið
með móður sinni í snyrtivöruverslun á ferjunni til Puttgarten. Hún nam
bókmenntafræði við Kaupmannahafnarháskóla og stundaði nám í danska
rithöfundaskólanum (Forfatterskolen) frá 1989 til 1991. Á níunda áratugnum
var kynslóð ungra ljóðskálda mest áberandi í dönskum bókmenntum. Með
kynslóð Helle Helle verður vaxtarbroddurinn aftur í prósa. Engu að síður
krefst sá prósi sem frá Helle Helle kemur virkni af hálfu lesandans, ekki með
ósvipuðum hætti og þegar ljóð eru lesin. Hér er lesandinn ekki mataður á
staðreyndum með teskeið heldur verður hann að ráða í textann og sjálfur
gæða hann lífi með ímyndunarafli sínu.
Skáldskapur Helle Helle hefur verið tengdur við nýraunsæi sjöunda
áratugarins og er þá vísað til þess hversu naumur frásagnarháttur hennar
er. Þá hefur henni verið líkt við danska rithöfundinn Herman Bang sem var
uppi um aldamótin 1900, bæði vegna sögusviðsins sem yfirleitt er lands-
byggðin og vegna stílsins sem virðist einfaldur en er ævinlega með eitthvað
undirliggjandi sem safnast saman og byggir smám saman upp heildar-
mynd. Sjálfur textinn, orðin, er þannig eins og toppurinn á ísjakanum en
merkingin margföld og undirliggjandi.