Tímarit Máls og menningar - 01.06.2016, Page 12

L a r s L ö n n r o t h
12 TMM 2016 · 2
Stundatafla sem Sigurður hefur skrifað á íslensku fyrir Nönnu þann 29.
janúar 1915 sýnir að hann kennir henni móðurmál sitt og að þau haga bæði
lífi sínu eftir ídýllískri en metnaðarfullri áætlun. Svona lítur hún út:
Dagskrá
Kl. 8 ½ Á að vekja Bö (svo kallar Sigurður sjálfan sig)
 " 9 ½ morgunverður
 " 3 middagsverður
 " 4–5 franska (Nanna er frönskukennari og á að kenna Sigurði málið sem hann
vonast til að nota í Parísardvöl í framtíðinni)
 " 8 kvöldmatur
 " 11 eiga Nanningur og Bö að fara að nátta
Góða nótt
Ennþá virðist allt í lagi. En í dagbók Nönnu hálfu ári seinna, þann 12. sept-
ember 1915, er athugasemd skrifuð í æsingi sem sýnir að þá þegar skekja
stormar hjónabandið. Hún skrifar að „gjöfin“ hafi verið tekin frá henni
og „gefin annarri“. Það er ljóst af samhenginu að „gjöfin“ er ást Sigurðar.
Tveimur dögum seinna, 14. september, skrifar hún um sinn bráðsnjalla unga
mann sem hún elskar og dáir en finnst líka þrúga sig: „Hann vill njóta, njóta
lífsins á sinn fínlega sjálfsörugga hátt! Bergja hunang og safna litríkum frjó-
kornum og fljúga svimandi hátt mót himninum, ekki svo hátt að hann missi
sambandið við blómin, en nógu hátt til að þekkja frelsi og tærleik geimsins.“
Líklega er það strax í kjölfarið, einhvern tíma í árslok 1915 eða í upphafi
ársins 1916 (því miður eru heimildir frá þessum tíma ekki til), að Nanna og
Sigurður byrja að ræða um að skilja en halda áfram að vera trúnaðarvinir.
Sigurður virðist ennþá þarfnast hennar sem kærrar skriftamóður og vits-
munalegs félaga, því hann skrifar henni áfram löng bréf. Og Nanna heldur
áfram að læra íslensku og kynna sér þá spekinga sem Sigurður hefur bent
henni á (Renan, heimspekinginn Bergson og fleiri) í von um að nálgast þau
æðri svið sem henni fannst eiginmaðurinn dvelja á. En hún vildi ekki sleppa
hendinni af börnum sínum og fór frá Kaupmannahöfn í lok maí 1916 til að
vera með þeim um sumarið í Lindesberg.
Á sama tíma ferðast Sigurður til Berlínar – þótt ótrúlegt megi virðast
gengur ferðin vel þótt stríðið sé í fullum gangi – og hittir hinn mikla germ-
anista Andreas Heusler, prófessor við Humboldt-háskólann sem um þessar
mundir er álitinn fremsti fræðimaður heimsins á sviði forngermanskra og
fornnorrænna bókmennta. Heimsókninni til Heuslers og öðrum menn-
ingarlegum upplifunum lýsir Sigurður í líflegu bréfi til Nönnu sem er skrifað
bæði á þýsku og íslensku.
Þegar í lok júní skrifar Nanna þó í dagbókina að hún efist um að hún muni
sjá eiginmann sinn aftur (30/6). Henni hefur skilist að hún verði að sækja um
kennarastöðu í Svíþjóð til að sjá fyrir sér og halda betri tengslum við börnin.
Nokkrum dögum seinna skrifar hún um Sigurð: „Um samband okkar talar
hann eins og minn ingu, dýrkeypta reynslu. Það er undarlegt að þrá þá mest