Tímarit Máls og menningar - 01.06.2016, Blaðsíða 75

TMM 2016 · 2 75
Böðvar Guðmundsson
Þegar séníið sýnir klærnar
Um ljóð Gerðar Kristnýjar
Ritstjóri Tmm spurði mig fyrir nokkru síðan hvort ég vildi ekki skrifa grein
um hana Gerði Kristnýju. Og það fylgdi með að hér væri hann ekki að hugsa
um bókmenntalega úttekt á kvæðum hennar heldur hugleiðingar skálds um
annað skáld. Mér varð á líkt og Miðgarðsormi forðum þegar Þór egndi fyrir
hann með nautshausnum, ég gein við beitunni. Sá þó fljótlega ýmsa ann-
marka á og spurði mig sjálfan í einlægni hvort það sé nokkurt vit að láta
hagmæltan gutlara skrifa um mikið skáld. Svarið ætti að liggja í augum uppi
en samt ætla ég nú að reyna að lýsa kynnum mínum af ritverkum Gerðar
Kristnýjar, þótt það verði kannski meira í ætt við sjálfslýsingu.
Í framúrskarandi góðum inngangi að ljóðasafni Gerðar Kristnýjar (Ljóða-
safn 2014) gerir Guðrún Nordal grein fyrir helstu eiginleikum Gerðar
Kristnýjar sem skálds, viðfangsefnum hennar og úrvinnslu og eðlilega skipar
þar verðlaunabókin Blóðhófnir (2010) veglegan sess. Um hana segir Guðrún:
Upphaf Blóðhófnis fléttar saman þráðum sem tengja öll ljóð Gerðar Kristnýjar:
sterka náttúruskynjun, oft um vetur, umhugsun um fortíðina og ískalda yfirvegun
um misnotkun kvenna og sára reynslu. (Ljóðasafn bls. 11)
Við þetta þarf ekki að bæta. Því vil ég byrja á því að lýsa í fáum orðum þeim
aðdáanda ljóða Gerðar Kristnýjar sem hér ber fjöður að felli. Þegar ég leit fyrst
ofan í táradalinn voru ljóð ort undir bragarháttum og með stuðlum og höfuð-
stöfum í ofanálag. Ég átti því láni að fagna að til voru ljóðabækur á bernsku-
heimili mínu og á löngum vetrum, áður en það varð siður að senda börn í
grunnskóla, lá ég yfir Hannesi Hafstein, Matthíasi Jochumssyni og Grími
Thomsen og svo fékk ég ljóðasafn Jónasar Hallgrímssonar í fermingargjöf.
Þessir karlar reyndust mér haldgóðir vinir í hormónahríð unglingsáranna
og þótt ég sneri við þeim baki um stund eru þeir enn meðal minna bestu
vina. Á menntaskólaárunum varð ljóðið enn fyrirferðarmeira, það var ljós og
tónn dagsins og því eðlilegt að mér gengi illa að læra bókfærslu og efnafræði.
Þessum dögum lýsir Hannes Pétursson ógleymanlega í örfáum orðum:
Ó dagar
þegar heimurinn var fiskur
í vörpu ljóðsins.
(Stund og staðir 1962, bls. 45)