Tímarit Máls og menningar - 01.05.2004, Page 22

Einar Kárason
skrifa er ég yfirleitt kominn með í hausinn hvað ég ætla að gera. Þetta er
viðfangsefnið, þetta er kaflinn eða hvað það er, þetta er gangurinn. Þegar
ég er kominn í rétta formið þá tekur ekki nema tvo þrjá tíma að skrifa
það sem fyrir liggur. Maður lærði af viðtölum við reynda höfunda að þeir
hefðu ákveðinn vinnutíma, settust niður snemma á morgnana og svo
framvegis, og manni fannst maður þurfa að gera þetta, en það hentar mér
ekki. Hundrað metra hlaup tekur ekki nema tíu sekúndur en menn fara
ekki í það fyrr en þeir eru alveg tilbúnir til þess. Þeir eru kannski búnir
að vera ár að undirbúa sig undir þessar tíu sekúndur! En þær einar færa
þeim meistaratitla og frægð.“
Breytt staða
Þú hefur verið rithöfundur ífullu starfi síðan 1979, i tuttugu ogfimm ár, og
frá þér hafa komið ellefu skáldsögur, þar aftvcer fyrir hörn, tvö smásagna-
söfn og ein Ijóðabók. Þú hefur verið einn afkastamesti og vinsœlasti
höfundur þjóðarinnar í tcepan aldarfiórðung. Hvernig skilur þú boðin frá
úthlutunarnefnd starfslauna rithöfunda sem skipar þér í ár á sexmánaða-
básinn?
„Ég get auðvitað alls ekki lagt dóm á val nefndarinnar, með því væri ég
að segja að einhver af mínum kollegum væri minna virði en ég. Frekar er
ástæða til að skoða þetta í samhengi við hugmyndirnar á bak við starfs-
launin og spyrja hvort þau virki eins og ætlast var til.
Ég var í stjórn Rithöfundasambandsins í átta ár og formaður í fjögur
ár og fylgdist vel með því þegar ákveðið var að efla starfslaunasjóðinn til
þess að gera hann að grundvelli alvöru-atvinnumennsku meðal íslenskra
rithöfunda. f upphaflegum lögum um launasjóð rithöfunda stóð eitt-
hvað á þá leið að tilgangur hans væri að rithöfundar gætu unnið að
sínum verkum án meiri fjárhagsáhyggju en tíðkast meðal annarra starf-
stétta. Það var vitað mál að þannig virkaði sjóðurinn ekki í raun á þeim
tíma. Efling sjóðsins var í undirbúningi í tíð margra menntamálaráð-
herra. Við Sigurður Pálsson sátum til dæmis marga fundi með Sverri
Hermannssyni sem var mjög áfram um að sjóðurinn efldist stig af stigi
þangað til helstu höfundar gætu haft tekjutryggingu úr honum. Haft
tekjur árið um kring sem dygðu til að þeir gætu unnið sæmilega áhyggju-
lausir að sinni list. Það var svo í tíð Svavars Gestssonar sem málið komst
á mikinn skrið. Þá var ég líka í stjórn Bandalags íslenskra listamanna og
í samráðsnefnd með ráðuneytisstarfsmönnunum sem sömdu frum-
varpið. Við vorum iðulega kölluð til, og alltaf var hugmyndin þessi sama.
Launasjóður rithöfunda var elsti og stærsti sjóðurinn og það þótti eðli-
20
TMM 2004 • 2