Tímarit Máls og menningar - 01.05.2004, Qupperneq 73

Heimur Sigrúnar
í seinni bókinni fara börnin ekki inn í hugsanablöðruna. Halla hugsar
um Sigvalda krókófil og Eyvindur sprengir blöðruna hennar og Sigvaldi
fellur niður til jarðar.
Sigrún gerir oft þá kröfu að lesendur lesi myndirnar til að fá botn í
sögur hennar. Þriðja bók hennar, Gleymmérei (1981 og endurgerð útgáfa
1996) er ljóðskreytt af Þórarni Eldjárn og er eina íslenska flettimynda-
bókin. Þar segir frá telpuhnátunni Gleymmérei sem lendir í stökustu
vandræðum þegar mikilvæga hluti vantar í það sem hún er að gera. Bókin
er afar hugvitssamlega hönnuð. Á hverri opnu er mynd af stelpunni
vinstra megin en hægra megin er botnlaus vísa sem lýsir því sem stelpuna
vantar, t.d. kopp, stígvél, sleikipinna eða axlabönd. Barnið sem hlustar á
upplesturinn þarf svo að lesa í myndirnar og botna vísuna með rímorði
eða orðum og leysa gátuna um leið. Lausnin er þó ekki langt undan því
hægri síðan flettist út frá miðju og lausnin birtist, bæði í mynd og texta. í
nýlegri verkum, t.a.m. í myndabókunum um Málfríði, Skordýraþjónusta
Málfríðar (1995) og Málfríður og tölvuskrímslið (1998) þarf einnig að lesa
í myndirnar til að skilja alla söguna. Víða eru setningar og orð á skiltum
sem gaman er að lesa en einnig brýtur hún textann upp með því að sýna
okkur minnisbók mömmu Málfríðar. Síða úr henni er birt í mynd á 11.
opnu en er í raun hluti af textanum. Fyrir krakka sem eru nýbyrjuð að
læra að lesa verður úr þessu skemmtilegur leikur, því þau ráða oft við að
lesa á skilti eða í talblöðrur þótt þau geti ekki enn lesið texta sagnanna.
I bókinni Talnakver (1994) sem Þórarinn Eldjárn ljóðskreytti er að
finna sögu sem er nánast aðeins til á myndunum. Vísur Þórarins fjalla
um tölurnar og gildi þeirra og eru vissulega tengdar við myndefni
hverrar opnu en með því að skoða myndirnar eingöngu má lesa sögu af
krökkum sem fara í afmæli og skemmta sér konunglega.
I mörgum bóka hennar má líka finna litlar verur, köngulær, mýs,
gangandi banana og annað sem gaman er að leita uppi og gerir það að
verkum að ungir lesendur skoða bækurnar af meiri athygli en ella. Þessar
litlu fígúrur stuðla þannig að virkari myndlestri.
Hvað veistu um heiminn?
Margar góðar myndabækur vísa út fyrir sig með texta og myndum. í
fyrstu bókum Sigrúnar má finna ógrynni hugvitssamlegra vísana. Aðal-
persónur bókanna heita t.a.m. eftir þekktum persónum í bókmenntasög-
unni, Fjalla-Eyvindi og Höllu. Þjóðhildur, eldgömul kona sem krakkarnir
hitta á ferðum sínum, talar um að hafa þekkt Njál á Bergþórshvoli og
hafa verið skotin í „Gunnari á Hlíðarenda þótt ótuktin hún Hallgerður
TMM 2004 • 2
71