Tímarit Máls og menningar - 01.05.2004, Blaðsíða 98

Dagný Kristjánsdóttir
í rökréttu framhaldi af þessu miðflóttaafli tungumálsins ýmist eyðir eða
skapar textinn spennu eða reiði eftir því sem honum vindur fram og
þetta verður næstum áþreifanlegt í texta Þórunnar Hrefnu - eða er þetta
texti Ruthar? Sem bókmenntatexti er þetta áhugaverðara verk en bók
Reynis en báðar eru þær siðbótarsögur.
Það er ef til vill fánýtt að spyrja sig að því hvers vegna Linda Péturs-
dóttir og Ruth hafi ekki skrifað sínar eigin ævisögur og tekið þar með á
sig baráttuna við tungumálið. Það gerir franski rithöfundurinn Marie
Cardinal í ævisögu sinni Lausnarorð. Hún gengur þar á hólm við hina
kvenlegu hugverund og sýnir hve djúpum félags- og menningarlegum
rótum ákveðin kyngervi standa þar, hve háðar konur eru öðru fólki og
hve hræddar þær eru við að styggja það með þeim afleiðingum að þær
verði ekki elskaðar.
Lygasaga
í sjálfsævisögunni heldur höfundurinn réttarhöld yfir sjálfum sér - enda
er hugtakið „játningar“ komið úr laga- og réttarsamhengi. I réttarhöld-
um er ævinlega einn ákærandi og einn verjandi og málið snýst alltaf um
sekt. Áður var sagt að játningar Rousseaus væru varnarskjal. Ævisagan
ber fram málsvörn þess ákærða sem skýtur máli sínu til dómarans sem er
lesandinn. Til eru ævisögur sögufrægra kvenna eins og Kristínar Svía-
drottningar sem skrifaði ævisögu sína til að verja sig gegn óhróðri sem á
hana var borinn fýrir að skera sig svo úr hópi kvenna að hún gat stigið
fram og varið sig með ævisögu. Með ævisögunum voru konurnar á þver-
sagnakenndan hátt bæði að rísa gegn hefðinni og taka sér stöðu innan
hennar.19 Það er ýmislegt í þessu sem kemur upp í hugann þegar Lygasaga
Lindu Vilhjálmsdóttur er lesin.20
Linda Vilhjálmsdóttir skrifar sjálf sögu sína. Hún er fædd árið Í958,
sjómannsdóttir frá Reykjavík. Titillinn á sögu hennar, Lygasaga, er marg-
ræður. Er þetta login saga? Eða saga af lygum? Eða hvort tveggja?
í Lygasögu skiptast á þrjár frásagnir, þrír sögumenn: barnið Linda,
alkóhólistinn Linda og ritstjórinn Linda sem klippir og tengir sögu hinna
tveggja með athugasemdum og útleggingum. Allar þrjár sögurnar eru
fýndnar, gagnorðar og harðorðar. Það eru furðuleg réttarhöld sem fram
fara í þessari bók því að það vantar í þau verjandann. Bókin er eitt sam-
fellt ákæruskjal.
Sjálfslýsing barnsins Lindu verður til dæmis svo neikvæð að hún
snýst í andstæðu sína. Þar er lýst ófríðu, vinalausu stúlkubarni á Sel-
tjarnarnesi. Hún er hjólbeinótt með skemmdar tannbeyglur svo að hún
96
TMM 2004 ■ 2