Tímarit Máls og menningar - 01.09.2005, Qupperneq 82

Menningarvettvangurinn
Hauks Símonarsonar um árin sem Halldór Laxness dvaldi í Hollywood;
Ágústa Skúladóttir stýrir. Ólafur Haukur hefur unnið að þessu verki árum,
jafnvel áratugum saman en á síðasta sprettinum hafa nýjar ævisögur HKL
eflaust komið honum til góða. Einnig má nefna Túskildingsóperu Brechts og
Weill sem Stefán Jónsson stýrir, Pétur Gaut undir stjórn Baltasars Kormáks og
leikverk sem Vala Þórsdóttir vinnur úr smásögum Svövu Jakobsdóttur, leikið
undir stjórn Ágústu Skúladóttur.
I Borgarleikhúsinu munu Vesturportsmenn sýna Woyzeck undir stjórn
Gísla Arnar Garðarssonar áður en farið verður með sýninguna til London.
Hrafnhildur Hagalín Guðmundsdóttir hefur gert nýja leikgerð af Sölku Völku
sem Edda Heiðrún Backman stýrir. Framhaldið af Híbýlum vindanna, Lífsins
tré, verður sýnt á Nýja sviði undir stjórn Þórhildar Þorleifsdóttur og Leikfélag
Reykjavíkur og íslenski dansflokkurinn sameinast í sýningu á Carmen eftir
Bizet undir stjórn Guðjóns Pedersen. Börnin geta hlakkað til að sjá Ronju ræn-
ingjadóttur á sviði eftir jól; Sigrún Edda Björnsdóttir, sem sjálf er ógleymanleg
í hlutverki Ronju, leikstýrir þeirri sýningu.
Heimshyggja eða heimska
í umsögn sinni um Goðamenningu Gunnars Karlssonar hér síðar í heftinu
nefnir Einar Már Jónsson nýtt viðamikið ritgerðasafn um norrænar forn-
bókmenntir sem Rory McTurk ritstýrir, A Companion to Old Norse-Icelandic
Literature and Culture (Blackwell Publishing, 2005). Þar eru 29 greinar eftir
jafnmarga fræðimenn, íslenska og erlenda, auk fróðlegs inngangs eftir ritstjór-
ann. Þetta er bók sem á eftir að koma fræðimönnum, stúdentum og öðrum
áhugamönnum um norræn fræði lengi til góða.
Einar nefnir bókina einkum vegna ritdóms Toms Shippey sem birtist í TLS
8. júlí í sumar og er athyglisverður vegna þess að hann orðar þar skýrt og
greinilega ákveðinn klofning í afstöðunni til þessara fornu bókmennta nú á
dögum. Annars vegar er gamla hrifningin, aðdáunin sem menn eins og Sig-
urður Nordal og Einar Ólafur Sveinsson eru góðir fulltrúar fyrir, hins vegar
óttinn við að þessi aðdáun sýni annað tveggja: fávisku um heimsbókmenntir
eða þjóðernishyggju. „Þetta gæti verið ástæðan fyrir því sem einkennilegast er
við þessa bók,“ segir Shippey, „nefnilega hlutfallslegt áhugaleysi á því sem lengi
hefur verið talið frumlegast, áhugaverðast og óviðjafnanlegast af bókmenntum
á norrænni tungu, hvort sem þær voru ritaðar á íslandi eða annars staðar.“
Gagnrýnandanum finnst til dæmis íslendingasögum ekki sýndur nærri nógur
sómi í ritinu, og ekki heldur Eddukvæðum. Terry Gunnell ræðir handrit kvæð-
anna, segir hann, rekur efni stakra kvæða, aldur þeirra og uppruna en nefnir
ekki að þau séu ólík öllum öðrum kveðskap í víðri veröld: „no suggestion that
they are not like any other poetry surviving in the world, or that they have had
a shattering effect on anyone who read them, from Thomas Percy to Wagner
to W.H. Auden."
Shippey gefur ekki mikið fyrir tengsl þessara bókmennta og franskra eða
80
TMM 2005 • 3