Náttúrufræðingurinn - 2019, Qupperneq 29

Tímarit Hins íslenska náttúrufræðifélags
101
3. mynd. Ragnhildur Ólafsdóttir tekur hreistursýni af síld úr afla fiskiskips til aldurs-
greiningar. – Ragnhildur Ólafsdóttir taking scales for age determinations from herring
samples from the commercial fleet. Ljósm./Photo: Svanhildur Egilsdóttir.
EFNI OG AÐFERÐIR
Gögn úr gagnagrunni Hafrann-
sóknastofnunar voru notuð í þessari
rannsókn. Þau ná yfir mælingar á síld
úr aflasýnum og sýnum frá rannsókna-
skipum árin 1962–2016 og voru tak-
mörkuð við kynþroska fiska og mánuðina
október-desember ár hvert (5. mynd).
Þar sem vetursetustöðvar sumargots-
síldarstofnsins kringum Ísland á þessu
tímabili voru breytilegar2,14 þurfti að tak-
marka gögnin enn frekar:
1962–1973: Gögn takmörkuð við
svæði vestan við 15°V vegna þess að á
þessum tíma hafði norska síldin vet-
ursetu austur af Íslandi (á „Rauða
torginu“) og fékkst því í afla þar.
1974–2006: Gögn frá miðum allt í
kringum landið voru notuð þar sem
vetursetuslóðir og veiðisvæði sumar-
gotssíldar voru ýmist austur, suður eða
vestur af landinu.
2007–2016: Gögn takmörkuð við
svæði vestur af 18°V þar sem veiðar
sumargotssíldar fóru að langmestu leyti
fram vestur af landinu.
Þessar takmarkanir eru ekki taldar
hafa áhrif á niðurstöðurnar þar sem
með þessu móti voru valin gögn sem
voru sambærileg milli ára og spanna
þá þrjá mánuði þegar langmest er veitt.
Þeir mánuðir eru einnig að öllu jöfnu
valdir fyrir stofnmælingarleiðangra
Hafrannsóknastofnunar.15
Gögnin innihéldu upplýsingar um
dagsetningu og stað sýnasöfnunar,
heildarlengd fisks, kyn, aldur (frá
hreistri) og kynþroskastig (skali frá
1–8; stig 1–2: ókynþroska; stig 3–4: vax-
andi stærð kynkirtla; stig 5: kynkirtlar
hafa náð fullri stærð; stig 6: kynkirtlar
rennandi og hrygning á sér stað; stig 7:
nýhrygndur fiskur; og stig 8: hvíldar-
stig þar sem kynkirtlar hafa dregist
saman).17 Fjöldi fiska rannsakaður ár
hvert var frá 183 til 5.364.16 Upplýsingar
um uppruna stofnanna (þ.e. norsk síld,
sumargots- eða vorgotssíld) var ekki að
finna í gögnunum í öllum tilvikum. Þess
vegna var síld frá þessum mánuðum
skilgreind sem vorgotssíld ef hún hafði
kynkirtla sem voru byrjaðir að þroskast
1945 1955 1965 1975 1985 1995 2005 2015
100.000
10.000
1.000
100
10
1
0,1
0,01
Norsk-íslensk vorgotssíld – NSSH
Sumargotssíld – ISSH
Íslensk vorgotssíld – ISPH
Ár / Year
H
ry
gn
in
ga
rs
to
fn
(1
03
t
; l
og
10
) –
 S
S
B
0
50
100
150
200
250
300
350
400
1948 1950 1952 1954 1956 1958 1960 1962 1964 1966 1968 1970
Ár / Year
Sumargotssíld – ISSH
Vorgotssíld sunnan lands – ISPH south
Vorgotssíld norðan lands – ISPH north
A
fli
(1
03
t
on
n)
/
C
at
ch
es
(1
03
t
on
s)